Izrael chce dobić palestyńskich terrorystów. Operacja Żelazny Mur na Zachodnim Brzegu

Autonomia Palestyńska administruje częścią okupowanego przez Izrael od 1967 r. Zachodniego Brzegu i jest kontrolowana przez skonfliktowaną z Hamasem partię Fatah. Dżenin leży w strefie, w której Autonomia ma zapewniać zarówno administrację, jak i bezpieczeństwo, ale w praktyce jej funkcjonariusze od lat nie byli obecni obozie uchodźców w tym mieście.

Położony na północy Zachodniego Brzegu Dżenin jest uznawany za bastion palestyńskich bojówek, w tym wspieranych przez Iran organizacji terrorystycznych takich jak Palestyński Islamski Dżihad czy Hamas. W mieście i będącym jego częścią obozie uchodźców od dekad dochodzi do intensywnych starć między izraelską armią a palestyńskimi bojownikami. W sierpniu 2024 r. Izraelczycy przeprowadzili tam ostatnią jak dotąd dużą operację wojskową. Zginęło w niej kilkadziesiąt osób, według armii większość ofiar stanowili terroryści.

Od połowy grudnia w Dżeninie trwała operacja sił bezpieczeństwa Autonomii Palestyńskiej wymierzona w lokalne ugrupowania terrorystyczne. Palestyńscy funkcjonariusze odnieśli w niej pewne sukcesy, ale we wtorek wycofali się z okolic miasta, wpuszczając tam żołnierzy izraelskich. Izraelski atak nastąpił po zerwaniu porozumienia o rozejmie między władzami Autonomii Palestyńskiej a grupami zbrojnymi w Dżeninie w zeszłym tygodniu. Wcześniej w starciach sił bezpieczeństwa Autonomii z terrorystami zginęło kilkanaście osób, po obu stronach.

Izraelski atak rozpoczął się od infiltracji przez siły specjalne dzielnicy Jabriyat, położonej na wschód od miasta. Wkrótce potem izraelskie samoloty zbombardowały pojazd poza obozem dla uchodźców w Dżeninie, zabijając kierowcę. Następnie zaczęły ostrzeliwać z ciężkiej broni różne obszary zarówno w mieście, jak i w obozie. Izraelskie pojazdy wojskowe zablokowały główne wjazdy do różnych dzielnic miasta. Brygady Dżenin, najbardziej znacząca zbrojna grupa w mieście, stwierdziła, że jej bojownicy stawiają opór Izraelczykom.

Izraelska armia przekazała we wtorek, że rozpoczyna tam zakrojoną na szeroką skalę operację o kryptonimie Żelazny Mur, która może potrwać kilka dni. Zaznaczono, że jej celem jest zlikwidowanie zagrożenia ze strony terrorystów w tym regionie i zniszczenie ich infrastruktury. Dżenin jest atakowany przez drony, na miejscu działają też siły lądowe wojska oraz straży granicznej, a także funkcjonariusze służby bezpieczeństwa Szin Bet. - Sytuacja jest niezwykle dramatyczna i wydaje się, że będzie to najostrzejsza eskalacja, jaką do tej pory widzieliśmy - powiedział jeden z reporterów portalu MiddleEastEye obecny na miejscu.

Po wybuchu wojny w Strefie Gazy jesienią 2023 r. na Zachodnim Brzegu zintensyfikowały swoją działalność palestyńskie ugrupowania terrorystyczne. Organizacje terrorystyczne na Zachodnim Brzegu w ostatnim okresie się wzmocniły, a do regionu napływa dużo nowoczesnej broni przemycanej z innych państw i materiałów wybuchowych. Dzięki temu terrorystyczne bojówki są lepiej uzbrojone niż siły bezpieczeństwa Autonomii Palestyńskiej, które również z nimi walczą. Zwiększyła się też liczba izraelskich obław na palestyńskie bojówki, a także ataków ekstremistycznych żydowskich osadników na Palestyńczyków. Od października 2023 r. na Zachodnim Brzegu zginęło ponad 850 Palestyńczyków i ponad 50 Izraelczyków.

Do tej pory Zachodni Brzeg nie był uznawany za główny front wojny prowadzonej przez Izrael po ataku Hamasu 7 października 2023 r., ale po wstrzymaniu walk w Libanie i Strefie Gazy wojsko i politycy skupiają się teraz właśnie na tym regionie. Rozpoczęta we wtorek kampania ma wyraźnie większy zakres niż poprzednie operacje na tym terenie i zaangażowano w nią znaczne siły, walczące wcześniej w Strefie Gazy i Libanie. Biuro premiera Izraela Benjamina Netanjahu oświadczyło, że wojsko „rozpoczęło szeroko zakrojoną i znaczącą operację wojskową mającą na celu pokonanie terroryzmu w Dżenin”, twierdząc, że celem ataków były grupy wspierane przez Iran. „Działamy metodycznie i z determinacją przeciwko irańskiej osi, gdziekolwiek sięga” - czytamy w oświadczeniu.

Starcia między Izraelczykami i Palestyńczykami są regularnym zjawiskiem na Zachodnim Brzegu, choć sytuacja zaostrzyła się w ostatnich tygodniach. W poniedziałek żydowscy osadnicy zaatakowali palestyńskie wioski al-Funduq i Jinsafut. Starli się przy tym z izraelskimi siłami bezpieczeństwa. Wcześniej w tym miesiącu izraelscy osadnicy zdewastowali palestyńskie mienie w północnej i środkowej części Zachodniego Brzegu. Incydent ten nastąpił po tym, jak dzień wcześniej palestyńscy snajperzy śmiertelnie postrzelili trzech Izraelczyków w pobliżu osiedla Kedumim. Pierwszego dnia swojego urzędowania prezydent USA Donald Trump uchylił sankcje nałożone na izraelskich osadników. Sankcje te, nałożone przez byłego prezydenta Joe Bidena, były wymierzone w grupy osadników i osoby oskarżone o udział w brutalnych działaniach przeciwko Palestyńczykom na Zachodnim Brzegu. Taki krok może zachęcić radykalnych żydowskich osadników do wzmożenia ataków na Palestyńczyków i izraelskie siły bezpieczeństwa próbujące temu zapobiec. Podobnie jak deklaracje nominatów Trumpa.

Nominowana przez prezydenta USA Donalda Trumpa na ambasador przy ONZ Elise Stefanik oświadczyła we wtorek, że zgadza się z opinią, że Izrael ma "biblijne prawo" do zaanektowania Zachodniego Brzegu Jordanu. Stefanik wyraziła ten pogląd, podzielany przez część skrajnie prawicowych polityków w Izraelu, podczas przesłuchania w senackiej Komisji Spraw Zagranicznych. Również nominowany przez Trumpa na ambasadora Izraela były gubernator Arkansas Mike Huckabee opowiada się za zaanektowaniem przez Izrael Zachodniego Brzegu Jordanu. Zachodni Brzeg Jordanu jest okupowany przez Izrael od 1967 r., po wygranej wojnie sześciodniowej.

źr. Al-Monitor, MiddleEastEye, PAP, ISW