Niepoinformowanie urzędu o zmianie sytuacji dochodowej to najczęstsza przyczyna odebrania prawa do zasiłku wychowawczego (500 plus) i konieczności zwrotu niesłusznie pobranych pieniędzy. Dotyczy to sytuacji, w której 500 plus wypłacane jest na pierwsze dziecko. Należy się ono bowiem rodzinom, w których dochód na osobę nie przekracza 800 złotych.
- Na 40 tysięcy wniosków przyjętych w nowym okresie zasiłkowym, mieliśmy 239 decyzji wydanych w przypadku niesłusznie pobranych pieniędzy
- mówi Damian Napierała z Poznańskiego Centrum Świadczeń. - Te rodziny będą musiały zwrócić wypłacone im pieniądze.
Zatajenie wzrostu dochodu to nie jedyne sytuacje, w których poznańskie rodziny traciły zasiłek 500 plus. Zdarzało się, że osoby nie informowały urzędu o utracie prawa opieki nad dziećmi w przypadku rozwodu.
- Sporadycznie zdarzały się sytuacje, że 500 plus pobierał ojciec dzieci, a w momencie rozwodu sąd przyznawał opiekę matce - tłumaczy Damian Napierała. - Taka matka składała potem wniosek o zasiłek wychowawczy, a z naszych danych wynikało, że ojciec nadal pobiera pieniądze, choć nie ma już do tego prawa. W takich sytuacjach musiał zwrócić wypłacone świadczenia.
W nowym okresie zasiłkowym (od początku sierpnia tego roku) samorządy w Wielkopolsce przyjęły ponad 230 tysięcy wniosków o ustalenie prawa do 500 plus. Około 40 procent z nich zostało już rozpatrzonych. Przypadków wyłudzeń zasiłku wychowawczego nie zarejestrował Wielkopolski Urząd Wojewódzki.
- Nie prowadzimy takich statystyk, bo nie trafiają do nas informacje o takim zjawisku
- mówi Tomasz Stube, rzecznik wojewody wielkopolskiego. - Być może, jest to problem marginalny, dlatego tego typu sygnały nie zgłaszają nam samorządy.
Inaczej sytuacja wygląda na Pomorzu. Tamtejszy urząd wojewódzki zarejestrował 1300 przypadków wyłudzeń 500 plus. Rodziny muszą zwrócić z tego tytułu 381,2 tys. zł.
- Główną przyczyną nienależnie pobranych świadczeń było uzyskanie dochodu, które miało wpływ na przekroczenie kryterium dochodowego, podjęcie zatrudnienia lub uzyskanie prawa do zasiłku i niezgłoszenie tych faktów jednostkom realizującym wypłaty świadczeń - informuje Małgorzata Sworobowicz, rzecznik wojewody pomorskiego.
Jak wyłudzić 500+? Internauci dzielą się poradami
Na forach internetowych rodzice dzielą się sposobami wyłudzenia zasiłku wychowawczego. Do najbardziej popularnych należy zatajenie dochodu lub umówienie się z pracodawcą na wypłatę pieniędzy „pod stołem”. Niektórzy umawiają się jeszcze inaczej. Zostają zwolnieni z pracy, a o utracie dochodu informują realizatora świadczeń. W następnym miesiącu podpisują kolejna umowę z tym samym pracodawcą, czego już nie zgłaszają w urzędzie.
Sposoby te są już nieaktualne. Ministerstwo zmieniło bowiem przepisy, które mają uszczelnić system wypłat 500 plus. Rodziny, które zgłoszą utratę dochodu będą skrupulatnie kontrolowane. Jeśli ich dokumenty okażą się fikcyjne - stracą pieniądze. Zmieniły się też zasady dla samotnych rodziców. Aby udowodnić samotne rodzicielstwo, nie wystarczy już oświadczenie. Należy dołączyć do wniosku sądownie potwierdzone prawo do alimentów.
Poprzednio przyznane 500 plus były wypłacane do końca września. Aby nie stracić pieniędzy za październik, nowy wniosek należy złożyć do końca miesiąca.
