Masakra w Parośli I. 80. rocznica pierwszego masowego mordu Rzezi Wołyńskiej

Do wsi, składającej się z 26 zagród, przybyła sotnia UPA pod dowództwem Hryhorija Perehijniaka. Udawali sowieckich partyzantów, po czym rozstawili straże. Weszli do domów, domagając się, by otrzymali obiad.

W jednej z chat, w której mieszkała rodzina Kołodyńskich, swoją „kwaterę” urządziło dowództwo oddziału UPA. Tam dokonano przesłuchania oraz mordu na jeńcach kozackich. Jednak głównym celem bojowników byli Polacy.

Postanowili oni ostrzec mieszkańców Parośli I o rzekomym planowanym ataku Niemców na wieś. Członkowie sotni UPA kazali Polakom położyć się na ziemi i dać się związać. Po co? Miało to udowodnić, że byli zmuszeni do wspierania sowieckich partyzantów, za których podawali się Ukraińcy. Mieszkańcy zgodzili się lub zostali do tego zmuszeni, choć zaniepokoiło ich to, że „Sowieci” mówili po ukraińsku, a nie po rosyjsku.

Pozostawieni na łaskę bojowników UPA Polacy zostali okrutnie zamordowani, głównie przy użyciu siekier i noży. Według różnych szacunków, ukraińscy nacjonaliści zabili 9 lutego 1943 r. od 149 do nawet 173 osób, w tym kobiety, dzieci i niemowlęta. Szczególnie brutalnie oprawcy potraktowali komendanta lokalnego oddziału Związku Strzeleckiego Walentego Sawickiego. Zamordowanych pochowano we wspólnej mogile.

Zabitych upamiętnia tablica pamiątkowa, na której umieszczone są nazwiska rodzin, które wymordowali Ukraińcy. Podano tam liczbę 173 ofiar.

Rzeź w Parośli I przeżyła tylko garstka osób (według różnych danych 8 lub 12), w większości dzieci, z których niektórzy na trwałe zostały kalekami. Ponadto, udało się przeżyć rodzinie żydowskiej, ukrywanej przez jednego z gospodarzy w piwnicy, a której nie odkryli bojownicy UPA. Majątki mieszkańców Parośli I zrabowano i wywieziono.

Zbrodni mieli dokonać Ukraińcy, którzy mieszkali w sąsiednich wsiach i znali ofiary rzezi. Tak pisali Ewa i Władysław Siemaszko, autorzy opracowania „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia: 1939–1945”.

Masakra w Parośli I, wsi, która po rzezi przestała istnieć, jest pierwszym masowym mordem, dokonanym przez UPA na Polakach i uznaje się ją za faktyczny początek Rzezi Wołyńskiej, w której ukraińscy nacjonaliści wymordowali, często w okrutny sposób, między 50 a 60 tys. Polaków.

mm