Spis treści
Flaga Polski ma różne warianty. Nie można ich traktować wymiennie
Choć najczęściej spotykamy prostą biało-czerwoną flagę, warto wiedzieć, że istnieją jej trzy oficjalne wersje – i każda ma swoje konkretne przeznaczenie. Nie są one zamienne.
- Flaga państwowa to klasyczny prostokąt z dwóch poziomych pasów: białego na górze i czerwonego na dole, w proporcjach 5:8. To właśnie tę flagę najczęściej wywieszamy przy domach czy urzędach.
- Flaga z godłem wygląda podobnie, ale ma dodatkowo biało-czerwony orzeł umieszczony centralnie na białym pasie. Używa się jej wyłącznie za granicą – na budynkach ambasad, w portach, na cywilnych lotniskach i statkach.
- Bandera wojenna RP ma jeszcze inny kształt – jest zakończona dwoma trójkątnymi wcięciami i również zawiera godło. To flaga przeznaczona dla Marynarki Wojennej.
Czasem flaga przyjmuje też formę pionowej wstęgi – wtedy biel powinna być po lewej stronie, a czerwień po prawej. Wszystkie te warianty są precyzyjnie określone i przypisane do konkretnych sytuacji. Warto o tym pamiętać, by używać ich z należytą świadomością i szacunkiem.
Flaga polska nie zawsze była biało-czerwona
Barwy biało-czerwone nie towarzyszyły Polsce od zawsze – ich historia sięga głęboko w przeszłość, ale droga do obecnej flagi była długa. Już w średniowieczu sztandary Królestwa Polskiego przedstawiały białego orła w koronie na czerwonym tle – symbol władzy i suwerenności, opisywany przez Jana Długosza. Przez kolejne wieki pojawiały się różne warianty barw – karmazyn, granat, biel – szczególnie widoczne w strojach wojskowych.
Stopniowo te kolory zaczęły nabierać znaczenia narodowego. Momentem przełomowym był 3 maja 1792 roku, kiedy biel i czerwień po raz pierwszy uznano oficjalnie za barwy narodowe. Kilkadziesiąt lat później, w 1831 roku, Sejm Królestwa Polskiego potwierdził je jako symbole jedności narodu. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku biało-czerwona flaga została oficjalnie ustanowiona jako flaga państwowa i towarzyszy nam do dziś.
Biel symbolizuje czystość, uczciwość i niewinność, a czerwień – odwagę, chwałę i krew przelaną za ojczyznę. To barwy, które niosą znaczenie i zobowiązanie. Zanim jednak wywiesimy flagę, warto pamiętać, że obowiązują konkretne zasady dotyczące jej wyglądu i ekspozycji.
W jakie święta wywieszamy flagi?
Flaga ma swoje własne święto – obchodzimy je 2 maja jako Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. To jedno z najmłodszych świąt państwowych – zostało ustanowione dopiero w 2004 roku, z inicjatywy dziennikarza Andrzeja Zaporowskiego. Przypada między Świętem Pracy a Świętem Konstytucji 3 Maja, jednak – w odróżnieniu od nich – nie jest dniem wolnym od pracy.
Data ta ma także wymiar symboliczny: 2 maja 1945 roku polscy żołnierze zatknęli biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa i gmachu Reichstagu w zdobytym Berlinie. Tego samego dnia obchodzimy również Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
Nie tylko 2 maja warto wywiesić flagę. W polskim kalendarzu znajduje się wiele dni, w których flaga powinna zostać uroczyście wyeksponowana – zarówno przez instytucje publiczne, jak i przez obywateli.
Do najważniejszych dat należą:
- 19 lutego – Dzień Nauki Polskiej
- 1 marca – Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
- 24 marca – Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką
- 14 kwietnia – Święto Chrztu Polski
- 1 maja – Święto Pracy
- 3 maja – Święto Konstytucji 3 Maja
- 8 maja – Narodowy Dzień Zwycięstwa
- 20 czerwca – Dzień Powstań Śląskich
- 12 lipca – Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej
- 1 sierpnia – Rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego
- 31 sierpnia – Dzień Solidarności i Wolności
- 19 października – Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości
- 27 grudnia – Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
W tych dniach warto wywiesić flagę z dumą i szacunkiem – nie tylko dlatego, że tak stanowi prawo, ale przede wszystkim jako wyraz pamięci i wspólnoty.
Kto może wywiesić flagę i jak to poprawnie zrobić?
Wywieszanie flagi państwowej to nie tylko gest patriotyzmu – w przypadku instytucji publicznych to także obowiązek. Dotyczy on m.in. urzędów państwowych, instytucji rządowych, organów samorządu terytorialnego oraz jednostek działających na rzecz państwa. Flaga powinna być umieszczona na budynku lub przed nim – w sposób godny i widoczny.
Coraz częściej także obywatele decydują się na wywieszenie flagi przy okazji świąt narodowych – i mają do tego prawo. Zanim jednak to zrobisz, warto znać kilka zasad, które pomogą uniknąć niezręczności. Przede wszystkim: flaga nie może być zniszczona, brudna, wyblakła ani dotykać ziemi. Najlepiej umieścić ją w oknie lub na balkonie. Pamiętaj, że umieszczenie jej na szczycie budynku zarezerwowane jest dla instytucji państwowych.
W dni z silnym wiatrem lub deszczem warto flagę zdjąć, by nie uległa uszkodzeniu. Jeśli materiał owinie się wokół drzewca, należy go rozplątać. Flagi z dodatkowymi napisami lub symbolami, choć popularne w internecie, nie są zgodne z zasadami – na biało-czerwonych pasach nie powinno być żadnych dodatkowych elementów.
Flaga jest symbolem chronionym prawnie – zasady jej użycia określa ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Gdy flaga się zniszczy, powinna zostać zutylizowana z szacunkiem – najlepiej przez rozdzielenie kolorów i spalenie.
Za znieważenie flagi grozi nawet rok pozbawienia wolności
Osoba, która znieważa flagę lub inny znak państwowy - zarówno własny jak i obcego kraju, który został oficjalnie upubliczniony - podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do roku. Prawo regulujące tę kwestię znajduje się w art. 137. Kodeksu Karnego. Poprzez znieważenie rozumie się nie tylko uchybienie godności przez niestosowne traktowanie, ale także uszkodzenie i zdjęcie z miejsca, w którym symbol jest eksponowany. Zasada dotyczy wszystkich oficjalnych symboli państwowych - flag, bander i godła.
Flagi, sztandary i bandery – znasz te pojęcia?
- Sztandar: istnieje w jednym egzemplarzu, symbolizuje oddział wojskowy lub instytucję. Bogato zdobiony, mocowany na stałe do drzewca.
- Flaga: dwustronny symbol, najczęściej w kształcie prostokąta, reprezentujący różne podmioty i instytucje, głównie używany na lądzie, mocowany do drzewca lub liny.
- Chorągiew: znak rozpoznawczy używany od XIII do XIX wieku, reprezentujący państwa, miasta, rody itp. Może być kwadratowa lub prostokątna, z godłem o barwie tarczy herbowej.
- Bandera: flaga używana na morzu określająca przynależność państwową jednostek pływających.
- Bandera cywilna: flaga używana na jednostkach handlowych lub pasażerskich, określająca ich przynależność państwową.
- Bandera wojenna: flaga określająca przynależność państwową okrętu wojennego.
- Proporczyk: nieduża chorągiewka o kształcie trójkąta lub prostokąta, reprezentujące różne grupy, kluby sportowe itp.
- Proporzec dziobowy: rodzaj flagi podnoszonej na dziobie okrętu wojennego stojącego w porcie, nawiązującej często do tradycji morskiej i historycznej danego kraju.
- Gonfanon: chorągiew o kształcie prostokąta, z krótszym bokiem przymocowanym do poprzeczki, wywodząca się z tradycji rzymskiej.
Źródła:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Blog Herby z bliska
Muzeum Historii Polski
Niepodległa
Wikipedia
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie.
Obserwuj StrefaEdukacji.pl!
