Spis treści
Czym jest cisza wyborcza?
Cisza wyborcza to okres, w którym pod groźbą kary zabroniona jest jakakolwiek agitacja polityczna. Następuje w okresie przedwyborczym, na ostatnie godziny - przeważnie 24 lub 48 godzin - przed tym, jak obywatele udają się do urn, by wziąć udział w wyborach.
Cisza wyborcza nie występuje na całym świecie. W niektórych państwach nie obowiązuje lub została zniesiona. Obecnie cisza wyborcza występuje m.in. w Argentynie (obejmuje 48 godzin przed końcem wyborów), Grecji (48 godzin), Czechach (3 dni), Rosji (24 godziny) czy Indonezji (3 dni przed dniem głosowania).
Cisza wyborcza obowiązuje również w Polsce, gdzie rozpoczyna się o północy dnia poprzedzającego wybory i trwa w dniu wyborów do końca otwarcia lokali wyborczych.
W Polsce cisza wyborcza obowiązuje od 1991 roku i jest regulowana przepisami Kodeksu wyborczego. Kary za jej złamanie nad Wisłą są różne - od grzywny (nawet do miliona złotych za publikowanie sondażu wyborczego) po karę pozbawienia wolności do dwóch lat.
Cisza wyborcza. Czego nie można robić?
Kodeks wyborczy określa sposoby agitacji, które są zabronione w czasie ciszy wyborczej. Jednak wraz z postępem technologicznym zakres mocno się rozszerzył.
W czasie ciszy wyborczej zabronione jest m.in.:
rozwieszanie plakatów
roznoszenie ulotek
realizowanie reklam wielkoformatowych (bilbordy)
wieszanie reklam na samochodach
zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji,
wygłaszanie przemówień
agitacja w internecie.
Nie jest konieczne zdejmowanie banerów, plakatów czy usuwanie ulotek, które zostały już rozdane.
Cisza wyborcza to jedyny czas w roku, w którym w telewizji, radiu czy internecie nie zobaczymy wypowiedzi polityków, szczególnie tych startujących w wyborach. Jest bardzo cienka granica pomiędzy codzienną komunikacją a agitacją. Odpoczynek od kandydatów daje głosującym czas do namysłu i wyboru najlepszego kandydata w wyborach.
Cisza wyborcza w internecie
Cisza wyborcza w internecie oznacza, że zabronione jest:
zakładanie grup, wydarzeń, stron kampanii i kandydatów w wyborach
komentowanie i wyrażanie stronniczych opinii na temat kandydata lub kontrkandydata
publikowanie dokumentów/zdjęć/faktów, które mogłyby zaważyć na głosowaniu na danego kandydata.
Kary za złamanie ciszy wyborczej
Co grozi za złamanie ciszy wyborczej? Naruszenie ciszy wyborczej według polskiego prawa jest wykroczeniem, które jest zagrożone karą grzywny (art. 498 Kodeksu wyborczego). Zaś wysokość grzywny jest uregulowana w Kodeksie wykroczeń (art. 24) i może wynosić od 20 zł do 5 000 zł.
Wyższą karą objęte są osoby, które przed zakończeniem ciszy wyborczej, czyli do czasu zamknięcia lokali wyborczych, podają do publicznej wiadomości wyniki nieoficjalnych sondaży (przedwyborczych lub przeprowadzonych w dniu głosowania). Takie wykroczenie jest zagrożone karą grzywny od 500 tys. zł do 1 mln zł.
