Spis treści
Wiek a dyskryminacja na rynku pracy. Nie możemy wykluczać starszych pracowników
Podczas debaty "Praca dla seniorów. Czy to możliwe?" zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, Stanisław Trociuk, zwrócił uwagę na problem dyskryminacji ze względu na wiek.
"Przyczyną dyskryminacji, również na rynku pracy, nie może być wiek danej osoby" - zaznaczył Stanisław Trociuk.
Po transformacji ustrojowej w 1989 roku, w obliczu wysokiego bezrobocia, państwo podejmowało próby jego ograniczenia poprzez zwiększenie bierności zawodowej osób w wieku przedemerytalnym. Dziś jednak sytuacja na rynku pracy uległa zmianie. Niska stopa bezrobocia oraz kryzys demograficzny powodują, że wiele sektorów gospodarki odczuwa braki kadrowe.
"Obecnie jednak sytuacja na rynku pracy uległa zasadniczej zmianie. Niska stopa bezrobocia oraz kryzys demograficzny powoduje, że wiele sektorów gospodarki odczuwa braki kadrowe. Sytuacja ta powinna skłaniać do poszukiwania rozwiązań, które ułatwią powrót bądź pozostanie na rynku pracy osób starszych z korzyścią dla tych osób oraz ich pracodawców" - podkreślił Trociuk.
Ilu emerytów pracuje w Polsce zawodowo?
Dr hab. Agnieszka Sowa-Kofta, dyrektorka Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, przedstawiła najnowsze statystyki dotyczące zatrudnienia osób w wieku emerytalnym.
"Patrząc na osoby powyżej 65 r.ż., w Polsce stopa ich zatrudnienia wynosi 6 proc. Jest nieco mniejsza od średniej europejskiej i kilkukrotnie niższa w porównaniu do krajów skandynawskich i bałtyckich" - wskazała Sowa-Kofta.
W Polsce osoby po 60. roku życia utrzymują się głównie z emerytury - 91 proc. kobiet i 77 proc. mężczyzn. Dłużej aktywne zawodowo są osoby zatrudnione na elastycznych formach umów, takich jak umowy zlecenie, umowy o dzieło czy prowadzące własną działalność gospodarczą.
"Zjawiskiem, które obserwujemy, jest też praca w szarej strefie" - dodała Sowa-Kofta.
Praca w szarej strefie i powody jej niepodejmowania
Praca w szarej strefie jest zjawiskiem, które pozwala seniorom na większą elastyczność i brak konieczności odprowadzania podatków i składek. Dla niektórych jest to jedyny sposób na otrzymanie pracy lub wspomaganie rodziny w gospodarstwie rolnym czy firmie.
Osoby w wieku emerytalnym, które przyznały się do pracy w szarej strefie, często wskazują na brak formalnych ofert pracy, które uwzględniałyby ich potrzeby i możliwości. Elastyczność, jaką oferuje praca nieformalna, jest dla wielu seniorów kluczowa, choć wiąże się z brakiem zabezpieczeń socjalnych.
Wśród powodów niepodejmowania aktywności zawodowej przez seniorów najczęściej wymieniane są:
- posiadanie zabezpieczonych środków finansowych,
- zły stan zdrowia,
- możliwość atrakcyjnego wykorzystania czasu na emeryturze,
- wypalenie zawodowe i zmęczenie.
Dla wielu seniorów emerytura jest czasem na realizację pasji i odpoczynek po latach pracy. Jednak dla innych, którzy nie mają wystarczających środków finansowych, pozostanie na rynku pracy jest koniecznością. Wyzwania te wymagają zrozumienia i wsparcia ze strony społeczeństwa oraz władz publicznych.
Zagrożenie ubóstwem wśród seniorów
Dyrektorka Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych zwróciła uwagę na zagrożenie ubóstwem wśród osób starszych.
"Do grupy najbardziej zagrożonej należą osoby samotne, w szczególności te, które uprawnień emerytalnych nie mają oraz kobiety, które mają krótszy okres całego doświadczenia na rynku pracy" - oceniła Sowa-Kofta.
Kobiety często szybciej wychodzą z rynku pracy, a jednocześnie ich przeciętna długość życia powoduje, że na emeryturze spędzają około jedną czwartą swojego życia. To sprawia, że są one bardziej narażone na ubóstwo w starszym wieku, co wymaga szczególnej uwagi i wsparcia ze strony polityki społecznej.
W obliczu starzejącego się społeczeństwa i zmieniającej się sytuacji na rynku pracy, konieczne jest podejmowanie działań, które zapewnią seniorom godne warunki życia i możliwość aktywnego uczestnictwa w życiu zawodowym.
Czytaj też: Umowa o pracę to podstawa. Nowe zasady od 1 stycznia 2025 r.
Zdrowie i dostęp do opieki zdrowotnej
Z perspektywy osób starszych, kluczowe jest zapewnienie równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Władze publiczne mają obowiązek wywiązywania się z tego zadania, co ma bezpośredni wpływ na możliwość dalszego pozostania seniorów na rynku pracy.
Dostęp do opieki zdrowotnej jest nie tylko kwestią zdrowia fizycznego, ale także psychicznego, co ma znaczenie dla zdolności do pracy i ogólnej jakości życia osób starszych. W kontekście starzejącego się społeczeństwa, polityka zdrowotna musi uwzględniać potrzeby seniorów, aby umożliwić im aktywne uczestnictwo w rynku pracy.
Źródło:
