Zwrot w sprawie prawyborów prezydenckich w USA? Sąd podjął decyzję dotyczącą Donalda Trumpa

Sąd podkreślił w decyzji, że obie strony sporu zaprezentują swoje argumenty ustne 8 lutego. Według „Wall Street Journal” wyrok może zapaść „dni lub tygodnie” po tej rozprawie. Decyzja dotycząca rozpatrzenia przez sąd apelacji Trumpa oznacza, że to on rozstrzygnie, czy były prezydent może ubiegać się o prezydenturę.

19 grudnia 2023 roku Sąd Najwyższy stanu Kolorado orzekł, że z uwagi na swoje zaangażowanie w „powstaniu”, za jakie uznał podżeganie swoich sympatyków do ruszenia na Kapitol 6 stycznia 2021 roku, Trump nie może sprawować urzędu prezydenta. Sąd zgodził się z grupą wyborców, którzy złożyli wniosek o wykluczenie go z wyborów. Powoływali się oni na ustanowioną po wojnie secesyjnej 14. poprawkę do konstytucji USA. Trzeci paragraf poprawki zakazuje sprawować urzędów osobie, która złożyła przysięgę na konstytucję „a następnie wzięła udział w powstaniu lub buncie przeciwko niej albo udzielała jej wrogom pomocy lub poparcia”. Sąd w Kolorado jako jeden z dowodów na udział Trumpa w insurekcji, wskazał na jego przemówienie do sympatyków z 6 stycznia, kiedy zachęcał ich do ruszenia do Kapitolu, gdzie odbywało się wówczas zatwierdzanie wyników wyborów. Ówczesny prezydent zagrzewał wtedy swoich sympatyków m.in. by „walczyli jak diabli”.

Prawnicy byłego prezydenta twierdzili w odwołaniu od wyroku, że sąd w Kolorado nie miał uprawnień, by móc odmówić Trumpowi startu w wyborach. Argumentowali też, że Kongres, a nie sądy stanowe, ma prawo orzekać, kto może ubiegać się o prezydenturę. Twierdzili również, że Trump nie brał udziału w powstaniu. Ponadto – jak wskazywali – prezydent USA nie jest „urzędnikiem” i nie sprawuje „urzędu” w znaczeniu, w jakim jest to zawarte w 14. poprawce.

Zdaniem „Washington Post”, większość prawników spodziewa się, że Sąd Najwyższy USA podejmie decyzje o pozostawieniu nazwiska Trumpa na kartach wyborczych, jednocześnie starając się ominąć rozstrzygnięcie tego, czy jego działania 6 stycznia stanowiły branie udziału w powstaniu lub buncie.

Ewentualne orzeczenie Sądu Najwyższego USA, choć odniesie się do decyzji sądu w Kolorado, może mieć zastosowanie i wpływ na wybory we wszystkich stanach. Władze i sądy wydawały dotąd sprzeczne decyzje w tej sprawie. Podobnie jak w Kolorado, Trump został zdyskwalifikowany z republikańskich prawyborów w stanie Maine (odwołał się od tej decyzji do stanowego sądu). Z kolei Sądy Najwyższe w Michigan i Minnesocie zdecydowały, że nie mają uprawnień, by skreślać Trumpa z list wyborczych. Wnioski o zdyskwalifikowanie Trumpa złożono poza tym w wielu innych stanach. Decyzje w praktyce pozostaną w zawieszeniu do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Najwyższy USA.

Pierwsze republikańskie prawybory odbędą się w stanie Iowa już 15 stycznia. W Kolorado oraz w większości innych stanów odbędą się w marcu. Trump jest zdecydowanym faworytem, by zdobyć partyjną nominację jako kandydat Republikanów. Wybory prezydenckie w USA odbędą się w listopadzie 2024 roku.