Abp. Wiktora Skworca zastąpi biskup koadiutor? Możliwych jest kilka scenariuszy. Kim jest biskup koadiutor i jakie ma uprawnienia?

Biskup koadiutor nie jest nową funkcją w Kościele katolickim. O wyznaczenie takiego pomocnika w archidiecezji katowickiej poprosił, przypomnijmy, w lipcu metropolita katowicki abp Wiktor Skworc. Zrobił to po zakończeniu postępowania, jakie wszczęła przeciwko niemu Stolica Apostolska w sprawie sygnalizowanych zaniedbań duchownego, których miał się dopuścić będąc jeszcze biskupem tarnowskim.

Sprawa dotyczy czasów, kiedy abp Skworc był jeszcze biskupem tarnowskim. Miał wiedzieć o molestowaniu dzieci przez dwóch księży i nie reagować. Sprawę jako pierwsi opisali dziennikarze portalu Onet.pl.

Zgodnie z literą prawa kościelnego, abp. Skworc powinien zawiadomić Watykan o nadużyciach najpierw ks. Mariana W., który miał dopuścić się wykorzystywania seksualnego nawet kilkudziesięciu dzieci i młodych chłopców, a potem ks. Stanisława P. Zamiast tego zostali oni oddelegowywani. Pierwszy do innej parafii, drugi do pracy na Ukrainie, gdzie także dopuścił się molestowania. Ksiądz Stanisław P. został w końcu zawieszony w czynnościach kapłańskich i skazany na 10-letni zakaz sprawowania sakramentów.

Po opublikowaniu szczegółów sprawy, abp Skworc wydał oświadczenie, w którym przyznał, że jego "pierwotna ocena działalności ks. P. mogła być błędna" i podkreślił, że wymaga to zbadania. Po zakończonym postępowaniu:

• złożył rezygnację z członkostwa w Radzie Stałej Konferencji Episkopatu Polski;
• złożył rezygnację z funkcji przewodniczącego Komisji ds. Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski;
• zobowiązał się wesprzeć finansowo – z prywatnych środków – wydatki diecezji tarnowskiej związane ze sprawami wykorzystania seksualnego;
• poprosił o wyznaczenie arcybiskupa koadiutora.

Jak wyjaśnił ks. Łukasz Michalczewski, rzecznik archidiecezji krakowskiej, która na zlecenie Stolicy Apostolskiej prowadziła postępowanie wyjaśniające w sprawie abp. Skworca, ewentualne powołanie arcybiskupa koadiutora nie jest równoznaczne z zaprzestaniem pełnienia obowiązków przez metropolitę katowickiego.

Do sytuacji w archidiecezji katowickiej odniósł się w jednym ze swoich niedzielnych kazań także ks. Grzegorz Strzelczyk, proboszcz parafii św. Maksymiliana Kolbego w Tychach i członek zarządu Fundacji św. Józefa Konferencji Episkopatu Polski, która pomaga skrzywdzonym przez Kościół. Jak tłumaczył, biskup koadiutor to biskup, który ma prawo przejąć diecezję. Przypomniał, że prośba o jego wyznaczenie dla archidiecezji katowickiej została skierowana do Ojca Świętego i to Watykan zdecyduje, co dalej.

"Albo wyznaczy takiego biskupa, i może go też uprawnić do określonych funkcji w diecezji, czyli niejako podzielić władzę między abp. Wiktorem a koadiutorem. Może go powołać jako zwykłego pomocniczego (biskupa - red.), albo może poprosić Watykan o rezygnację księdza arcybiskupa" - przedstawił wiernym możliwe scenariusze ks. Strzelczyk.

Funkcja biskupa koadiutora opisana jest w Kodeksie Prawa Kanonicznego. To duchowny wyznaczony przez władze zwierzchnie do pomocy duchownemu wyższego stopnia, zwykle biskup tytularny pomagający w obowiązkach biskupa diecezjalnego lub też administrator przy stolicy biskupiej. Wyposażony jest "w specjalne uprawnienia. Biskup koadiutor ma prawo następstwa”.

W praktyce oznacza to, że obejmie diecezję z chwilą sede vacante, czyli gdy biskup diecezjalny ustąpi z urzędu, przejdzie na emeryturę lub umrze. Jego obowiązki powinny zostać szczegółowo wskazane w liście nominacyjnym. Generalnie jednak pokrywają się z obowiązkami biskupa pomocniczego. Pomaga zatem w zarządzaniu diecezją i zastępuje biskupa diecezjalnego, gdy jest nieobecny. Powinien być też mianowany wikariuszem generalnym.

W archidiecezji katowickiej jest już trzech biskupów pomocniczych. Do tego metropolita i arcybiskup senior. Abp. Skworcowi do wieku emerytalnego brakuje zaledwie dwóch lat. Można zatem spodziewać się, że odejdzie zaraz po jego przekroczeniu, albo wcześniej. Wówczas jednak wielce prawdopodobne jest, że nie w wyniku potwierdzonych zaniedbań, a na przykład ze względów zdrowotnych.