Brazylijskie dzieci polskiego pochodzenia wciąż utrzymują tradycje z kraju przodków

Wakacje w Brazylii rozpoczynają się ok. 20 grudnia. Dzieci i młodzież wracają do szkoły przed Środą Popielcową. W brazylijskich miesiącach zimowych, czyli w czerwcu i lipcu bardzo popularne są zabawy związane ze świętymi: Antonim, Janem Chrzcicielem czy Piotrem i Pawłem.

Organizuje się ludowe festyny, na których uczestnicy ubrani są w stroje ludowe nawiązujące do północnych regionów Brazylii. „Jest dużo fajnej zabawy, są tańce, dużo pomysłowych konkursów; oczywiście cały zestaw słodkości” - podkreśliła s. Małgorzata. Lipcowe ferie trwają dwa tygodnie.

Szacuje się, że Brazylię zamieszkuje obecnie przynajmniej 1,5 mln potomków polskich emigrantów sprzed 100-150 lat. Zdecydowana większość z nich to formalnie Brazylijczycy. Od kilku lat w południowych stanach  Brazylii (Santa Catarina, Paraná i Rio Grande do Sul) upamiętnia się 150. rocznicę pierwszych rodzin z Polski, które przybyły w poszukiwaniu pracy. „Pracujemy nie tyle z Polakami, co z ludnością brazylijską polskiego pochodzenia. To często trzecie, czwarte, nawet piąte pokolenie” - zaznaczyła s. Małgorzata Brodowiak, od 15 lat posługująca w Cruz Machado w stanie Paraná.

S. Małgorzata uczy katechezy i pracuje przy miejscowej parafii. „Pracujemy dla wszystkich, którzy przychodzą do naszego kościoła” - podkreśliła, wskazując na różnorodność etniczną i wyznaniową lokalnej społeczności, której znaczną część stanowią Brazylijczycy polskiego pochodzenia. Z myślą o nich w 2019 r. powstała nieformalna grupa miłośników polskiej kultury, tradycji, historii o nazwie Orzeł Biały. „Staramy się opowiadać polską historię, pokazywać polskie tradycje, polską kulturę, mówiąc po portugalsku, ale wykorzystując śpiewy polskie” - poinformowała rozmówczyni Family News Service.

Ostatnio do Orłów Białych dołączyła grupa dziewięciorga dzieci. W tym roku wspólnie z s. Małgorzatą Brodowiak i Magdaleną Stelmach, nauczycielką z Polski, dzieci przygotowały przedstawienie „Polskie serce w historii, piosence i poezji”. „Dzieci bardzo fajnie tańczą polskie tańce z polskimi flagami, włączają się w śpiew, przynajmniej w refren hymnu polskiego” - zaznaczyła misjonarka Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej.

Mali potomkowie Polaków chętnie poznają swoje korzenie. „Dla tych dzieci to jest frajda, duże wyzwania, ale i przygoda” - podkreśliła s. Małgorzata. Jej mali podopieczni z radością zakładają polskie stroje ludowe, a ich zaangażowanie wykracza poza spotkania grupy pasjonatów polskości. „Zaczęły zadawać pytania swoim rodzicom, szczególnie dziadkom. Zaczęły pytać o więcej słów polskich z własnej inicjatywy” - dodała z radością polska siostra z Brazylii i zaznaczyła, że niektóre dzieci oglądają nawet filmy po polsku w swoich rodzinach.

Chociaż mali Brazylijczycy polskiego pochodzenia nie są Polakami, „mają świadomość, że ich korzenie nie są tutaj w Brazylii, że jest coś innego i to jest coś, co sprawia im dużo radości” - podsumowała s. Małgorzata.

W pierwszym okresie pobytu Polaków w Brazylii często żyli oni w swoich małych społecznościach, izolując się od otoczenia. Z upływem lat asymilowali się z kulturą brazylijską. Do dziś żyją jeszcze potomkowie tamtych osadników, którzy potrafią posługiwać się językiem polskim. Mimo, że jest to język sprzed 100 lat, wymieszany z językiem portugalskim, to jednak nadal jest żywy. Jak podkreśliła s. Małgorzata, „bardzo wiele osób zachowało tradycje polskie: opłatek, święconka, polskie pieśni religijne. One są jakby w ich krwi - tych potomków polskich emigrantów i dlatego bardziej jeszcze niż język to właśnie przywiązanie do kultury” jest łącznikiem tych ludzi z przodkami.

W ostatnich latach polskie władze zaadresowały szereg inicjatyw skierowanych do Polonii brazylijskiej. Przykładem jest Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG), który wysyła polskich nauczycieli do pracy w południowych stanach Brazylii i w Argentynie. 

Z inicjatywy Stowarzyszenia Polsko-Brazylijskiego imienia Księdza Daniela Niemca z Santany (gmina Cruz Machado), ORPEG przysłał Magdalenę Stelmach, nauczycielkę z Polski. „Wiele dzieci zainteresowało się polskością. To był czas dużego poruszenia, odzyskania poczucia dumy z tego, że jesteśmy Polakami” - opowiedziała s. Małgorzata. 

Family News Service