Co się dzieje po śmierci? Fakty oraz najpopularniejsze mity

Temat śmierci to zagadnienie, o którym mówi się od zawsze i ciągle rozpala ono wyobraźnie ludzi. Niezależnie od tego, gdzie i w jakim okresie dziejów się wychowali. Wiele osób, by zrozumieć, co się dzieje z człowiekiem po śmierci, szuka ratunku w wierze, religii czy różnych mitach przekazanych z nieznanych źródeł. Fakty są jednak takie, że to, co się dzieje z ciałem po śmierci, a zwłaszcza w pierwszych kilkunastu godzinach, nie ma nic wspólnego z metafizyką i jest zwykłą działalnością naszego umierającego organizmu.

Życie po życiu to termin często błędnie odbierany. Ciało po śmierci przez jakiś czas jeszcze reaguje i może się poruszyć lub wydać dźwięki, które u osób, na co dzień nie mających kontaktu z nieboszczykami, w najlepszym wypadku wywołują gęsią skórkę.

To, co się dzieje z ciałem po zgonie, jest od dawna potwierdzone naukowo. Ludzki organizm przechodzi wiele zmian rozwlekłych w czasie. Przede wszystkim, jeszcze przez kilkanaście godzin po śmierci ludzkie ciało potrafi się samoistnie poruszyć. Jest to zjawisko opisywane w medycynie jako tężenie pośmiertne, przed którym nieraz pojawia się opróżnienie pęcherza i jelit.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal i.pl codziennie. Obserwuj i.pl!

Ciało po śmierci usztywnia się przez około 12 godzin, ale samo stężenie, które powoduje kumulowanie się wapnia w kościach i mięśniach, rozpoczyna się po trzech godzinach od zgonu. Po upływie dwunastu godzin, gdy tężenie osiągnie swój szczyt, zaczyna ustępować, by po trzech godzinach ciało znów było wiotkie. W niektórych przypadkach do wspomnianego opróżnienia dochodzi również w tym momencie.

Poza samym ruchem, ciało po śmierci, może również wydawać specyficzne dźwięki. One również są wyjaśnione naukowo i nie dowodzą życia po życiu.

Wszelkiego rodzaju "tchnienia" czy inne dźwięki związane są z uwalnianiem gazów przez bakterie żyjące w ludzkim organizmie, zwłaszcza, gdy ktoś porusza nieboszczykiem.

Pierwszymi znakami na ciele po śmierci są jednak tak zwane plamy opadowe mające sino-fioletowy kolor na skórze zmarłego. Tego typu znamienia pojawiają się przeważnie w przeciągu pół do dwóch godzin od śmierci, a gdy do zgonu dochodzi powoli, na przykład, z powodu niewydolności krążenia, do takowych znamion dochodzi jeszcze za życia. Jest to związane z tym, że brak aktywności krążenia sprawia, iż po śmierci grawitacja przemieszcza krew do naczyń krwionośnych położonych w najniższych częściach ciała.

Ciało po śmierci nie reaguje jednak tylko w pierwszych godzinach. Po tym etapie rozpoczyna się długi proces jego rozkładu, na którego czas ma wpływ wiele czynników.

Sam rozkład, z naukowego punktu widzenia, jest spowodowany przekształcaniem się komórek i tkanek organizmu w mniejsze cząsteczki, w czym główną rolę odgrywają enzymy. Mogę one pochodzić m.in. z soku trawiennego czy bakterii w przewodzie pokarmowym. Po zgonie roznoszą się po całym ciele i wpływają na jego gnicie.

Pełny przebieg rozkładu ciała do szkieletu trwa około 3-4 lata, ale sam szkielet zostaje dopiero po około 10 latach. Co dokładnie wpływa na długość rozkładu ciała? Przede wszystkim, wiele zależy od temperatury i wilgotności. Najszybciej będzie się to odbywało, gdy temperatura powietrza wynosić będzie od 21 do 38 stopni Celsjusza, zwłaszcza przy dużej wilgotności i małym przepływie powietrza. Wyższa temperatura wcale nie będzie wpływać na szybszy rozkład ciała. Powyżej tej wymienionej granicy może dojść do spowolnienia procesu, ponieważ bakteriom będzie się trudniej rozmnażać.

Temperatura i wilgotność są głównymi czynnikami, ale nie bez znaczenia będzie również życie człowieka przed śmiercią, a konkretniej kilka następujących wątków:

• wiek,
• płeć,
• stan odżywienia,
• przyczyna śmierci.

Gdyby chcieć zebrać wszystkie czynniki, najszybciej rozkład dokonałby się u starszej kobiety, która zmarła w wyniku poważnych obrażeń, a jej ciało znajduje się w gorącym kraju tropikalnym, w zamkniętym pomieszczeniu. Są jednak również warunki, gdy ciało będzie się rozkładało znacznie wolniej, a nawet ten proces może całkowicie ustąpić. Zwłaszcza w skrajnie niskich oraz wysokich temperaturach. Suche środowisko z kolei pozwala na szybkie wysuszenie ciała po śmierci i stworzenie tak zwanej naturalnej mumifikacji zwłok.

Sam rozkład ciała składa się natomiast z kilku możliwych do zaobserwowania etapów:

1. Zmiana zabarwienia skóry na zielonkawy kolor.
2. Rozdęcie ciała.
3. Oddzielenie naskórka od reszty ciała.
4. Uwalnianie płynów z komórek mogących wypływać z jam ciała.
5. Zeszkieletwanie.

Wiele rozważań dotyczy również tego, czy istnieje życie po śmierci. Tutaj kwestia jest dużo bardziej złożona, bo o tym, tak naprawdę, można się przekonać dopiero w momencie śmierci. Od czasu do czasu w przestrzeni medialnej pojawiają się opowieści osób, które doświadczyły śmierci klinicznej i opowiadają o swoich doświadczeniach. Jednak trudno jednoznacznie ocenić, czy to sny, czy rzeczywiście przedsionek życia po życiu.

W 1901 roku lekarz Duncan MacDougall postanowił dokonać niezwykłego badania i sprawdzić, ile waży dusza. W tym celu dokonywał pomiarów ciała przed i po śmierci. Z jego obliczeń wyszło, że dusza waży dokładnie 21,3 gramów. Wielu naukowców w późniejszych latach krytykowało jego metody, co sprawia, że wyniki nie są dziś wiarygodne.

By dowiedzieć się natomiast, jakie jest wyobrażanie życia po śmierci, warto spojrzeć na wierzenia i przesądy.

Katolicy wierzą, że po śmierci dusza ma trzy drogi, które zależą od życia człowieka przed śmiercią. Taka dusza może trafić do nieba, czyśćca lub piekła.

Dusze trafiają do piekła, jeśli nie wyzbyły się najcięższych grzechów. Są wtedy potępione. Czyściec natomiast przeznaczony jest dla dusz osób za życia nie potrafiących na czas odpokutować swoich grzechów. Tam mają oczekiwać na spotkanie z Bogiem, a przyspieszenie procesu możliwe jest przez modlitwy na Ziemi. Niebo natomiast przeznaczone jest dla wszystkich żyjących w zgodzie z naukami Chrystusa.

W starych wierzeniach prawosławnych uważano z kolei, że dusza ulatuje z człowieka w momencie śmierci, ale zostaje przy ciele aż do pogrzebu. Dodatkowo wskazana była modlitwa dla duszy, która pozostaje na Ziemi przez 40 dni i zanim trafi do nieba odwiedza miejsca lubiane za życia.

Wierzenia wyznawców judaizmu z dawnych wieków wskazywały na przybycie złego anioła do złożonego ciała. Ma on przychodzić z rożzarzonymi łańcuchami i przeprowadzać przesłuchanie zmarłego na temat jego życia na ziemi. Jeśli dusza unika odpowiedzi, anioł uderza trzy razy - od pierwszego rozpadają się członki, od drugiego kości, a od trzeciego ciało rozsypuje się w proch.

W różnych regionach i czasach wierzenie to modyfikowało. Często na końcu jednak po duszę, która cały czas znajdowała się przy torturowanym ciele, przychodzą dobry i zły duch i zabierają ją do nieba, lecz wszystko rozwleka się w czasie, stąd część wyznawców wierzy, że dusza przy grobie spędza cztery tygodnie.

Muzułmanie z kolei wierzą, że śmierć to moment przejścia do innego świata. Dusza po śmierci jest zabierana przez Anioła Śmierci - Azraela - do raju. W tej kulturze ważne jest zatem, aby osoba umierająca nie była samotna, a następnie po odejściu z tego świata powinna mieć głowę zwróconą w stronę Mekki. Raj muzułmanów nazywa się "dżannah" i jest złożony z domów z pereł i drzew o pniach ze złota.

W jakie życie po życiu wierzą natomiast inne kultury bądź wierzenia? Dla przykładu, Indianie z Ameryki Północnej wyznają zasadę, że śmierć nie oznacza końca, a jest przejściem w inny - realny - świat. Raj Indian to ogromna kraina, w której mogą robić to, co robili za życia, czyli m.in. łowić i świętować.

Nie wszystkie plemiona trafiają jednak w to samo miejsce, ale wierzą, że za każdym razem po drugiej stronie jest dobrze.

W chińskiej filozofii natomiast istnieje wiara w dwie dusze, gdzie jedną z nich jest Po. To ziemska dusza materialna, która odpowiada pierwiastkowi yin. Śmierć następuje w momencie, gdy dusza Po rozdziela się od duszy Hun stanowiącą część duchową człowieka.

Ta dusza trafia do ziemi razem z ciałem w momencie pochówku. Ważne jest, by bliscy dbali o nią po śmierci głównie poprzez składane ofiary. W przypadku złego pochówku lub krzywdy za życia albo zapomnieniu o nieboszczyku, dusza Po zamienia się w upiora nazywanego Gui.

Dusza Hun po odejściu z tego świata żyje nadal i opiekuje się innymi żyjącymi, ale tylko jeśli składa się jej ofiary. Wtedy może nawet stać się bogiem. W innym przypadku Hun zaczyna szkodzić bliskim.

Na podstawie tych przykładów widać, że na pytanie, czy istnieje życie po śmierci, wierzący w różne religie i filozofie z pewnością odpowiedzą "tak".

W związku z pytaniem "co się dzieje po śmierci?" powstało mnóstwo mitów. Wiele z nich ma swoje podłoże w wierzeniach i przesądach, ale nie wszystkich należy tam upatrywać.

Najczęściej powielanym mitem jest ten mówiąc o tym, że po śmierci włosy i paznokcie rosną szybciej niż za życia. Jest to bardzo często powielana informacja i rzeczywiście, jesteśmy w stanie dostrzec dłuższe włosy czy paznokcie na ciele zmarłego, jednak nie jest to spowodowane ich rośnięciem. Wiąże się to z tym, że po śmierci ciało człowieka się szybko wysusza i kurczy, przez co odsłania się większa część włosów i paznokci.

Kolejne przez wieki powielane przekonanie dotyczyło tego, że ciało po śmierci jest niebezpieczne. Dotyczyło to wdychania powietrza zakażonego zwłokami. Teoria związana była z miazmatycznym podejściem do chorób i aż do XIX wieku tłumaczyła wiele zgonów i zachorowań. W rzeczywistości nie ma to potwierdzenia poza przypadkami chorób mocno zakaźnych, zwłaszcza wirusowych. Tak dzieje się w przypadku HIV, gruźlicy czy Eboli. W przypadku tej ostatniej, zmarłymi powinny zajmować się osoby w strojach ochronnych, a ciała należy jak najszybciej zakopać.

Wiele osób wierzy również, że oczy zmarłego zostaną zamknięte na zawsze. Tak się jednak nie dzieje. Chociaż, nawet gdy ktoś umrze z otwartymi oczami, bliscy próbują je zamknąć, nie jest to możliwe na wieki. Ciało po śmierci, a zwłaszcza mięśnie, rozluźnia się. Dzieje się to również w okolicach oczu, co sprawia, że powieki same się uchylą. Tak samo dzieje się z ustami i szczęką.

Katolicy wierzą, że "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz". Tymczasem to, co zostanie z naszego ciała po kremacji, wcale nie przypomina popiołu, na co wpływ ma struktura ludzkiego ciała. Tak jak drewno można spalić do popiołu, ciała po zgonie nie można doprowadzić do tego samego stanu ze względu na dużą ilość wody w organizmie i wielu innych składników. Po spaleniu pozostają po nas kości, które przy wysokiej temperaturze podlegają zwapnieniu i zaczynają się łuszczyć oraz kruszyć. Następnie "kremator" miażdży je na substancję zbliżoną do żwiru.

Podobnie jest z rozkładem ciała po śmierci. Jeśli ciało zostaje pozostawione w chłodnym i wilgotnym miejscu, rozkłada się w procesie chemicznym polegającym na zamianie tłuszczu w coś w rodzaju mydła. Jest to swego rodzaju wosk przypominający kleistą substancje.

źródło: Przystanek Nauka / JHI / mentalfloss / natemat.pl

lena