Czy Rosjanie powinni nadal otrzymywać wizy do UE? Pytamy europosłów Kosmę Złotowskiego i Radosława Sikorskiego

• Sikorski: - Całkowity zakaz wpuszczania Rosjan na teren UE nie jest dobrym rozwiązaniem.
• Złotowski: - Oczywiście popieram to, żeby Rosjanom nie wydawać wiz turystycznych.

Nie opowiada się pan za całkowitą blokadą wiz dla Rosjan.
Jestem zwolennikiem zaostrzenia tego procesu, a nawet cofnięcia części wiz wydanych jeszcze przed rosyjską agresją, ale całkowity zakaz wpuszczania Rosjan na teren UE nie jest – według mnie - dobrym rozwiązaniem. Przede wszystkim dlatego, że stosowanie odpowiedzialności zbiorowej jest przeciwskuteczne, także w przypadku wiz turystycznych.

To jakie przeciwne skutki dałaby ta blokada wiz?
Sprzeciwiający się Putinowi Rosjanie usłyszą, że Zachód postawił na nich krzyżyk i nie mają czego szukać w Europie. Natomiast Putin dostanie argument, że UE kieruje się ślepą rusofobią. Każdy przyzwoity człowiek chce pomóc Ukrainie, w obronie przed rosyjską agresją. To nie jest tylko słuszne, to jest zgodne z polskim interesem narodowym, ale zwolenników całkowitego zakazu pytam: gdyby Aleksiej Nawalny lub Władimir Kara-Murza uciekli za granicę, czy naprawdę chcieliby odmówić im wjazdu do UE tylko dlatego, że są obywatelami Federacji Rosyjskiej? Taki zakaz uderzyłby w tych prodemokratycznych dysydentów. PRL była częścią bloku sowieckiego, drugą armią Układu Warszawskiego, ale czy to był powód do tego, żeby zakazać wyjazdu na Zachód polskim artystom czy studentom? Były one takim oknem na świat. Pozwalały zobaczyć, że prawdziwy Zachód wygląda inaczej niż ten z PRL-owskiej propagandy. Oczywiście tej wielkoruskiej mentalności, która siedzi głęboko w Rosjanach, nie uda się zrzucić jutro, może nawet i za wiele lat. Jednak trzeba próbować. Dlatego należy podtrzymywać kontakt z rosyjską opozycją - niezależnie od tego, jak słaba wydaje się dzisiaj.

Migracja narzędziem do walki z putinowskim reżimem?
Z takiego założenia zdaje się wychodzić Biały Dom, który dobrze wykształconym Rosjanom chciał ułatwić, a nie utrudnić przyjazd do Stanów Zjednoczonych. Na razie te regulacje nie weszły w życie, ale USA już nieraz w historii korzystały z wiedzy i umiejętności migrantów, z różnych niedemokratycznych krajów. Z Rosji wyjechały już setki tysięcy specjalistów od IT czy inżynierów – głównie do Turcji, Gruzji i Armenii. Powstaje pytanie, co leży w naszym, zachodnim interesie – wypchnięcie tych ludzi z powrotem do Rosji czy skorzystanie z ich pracy, z korzyścią dla nas? Poza tym pobyt w Europie jest szansą na pokazanie im prawdy o tym, co robią ich rodacy w Ukrainie.

Jeśli nie całkowita blokada wiz, to co w zamian?
Można przecież znacząco zaostrzyć ten reżim wizowy wydłużając listę osób z całkowitym zakazem wjazdu do UE. Można rozszerzyć wizowe formularze o historię zatrudnienia oraz o deklarację braku korzyści, zarówno z reżimu Putina jak i z agresji Rosji na Ukrainę. A w przypadku wykrycia kłamstwa, taką osobę należałoby wykluczyć ze strefy Schengen - na długi czas, a nawet dożywotnio. Można też poszerzyć zakres weryfikacji kandydatów do wjazdu do UE. Urzędnicy konsularni mogliby sprawdzać ich aktywność w mediach społecznościowych.

Całkowita blokada wiz dla Rosjan - jakie jest pana stanowisko?
Bezwzględny zakaz nigdy nie będzie bezwzględny – zawsze będą od niego jakieś wyjątki, na przykład dysydenci polityczni. Każdy może złożyć podanie i uzasadnić swój wyjazd. W zależności od tego, co w tych dokumentach napisze - tak te dane ocenią później unijni urzędnicy i albo wystawią wizę, albo nie. Ale oczywiście popieram to, żeby Rosjanom nie wydawać wiz turystycznych. Nie widzę powodu, aby obywatele kraju, który łamie wszystkie międzynarodowe postanowienia oraz te dotyczące wojny i który dokonuje w Ukrainie zbrodni, przyjeżdżali do UE i spędzali sobie wakacje. Dzisiaj Rosjanie zbyt łatwo, bo wręcz z automatu, dostają wizę turystyczną, na podstawie zawartego wiele lat temu porozumienia między Rosją a UE i wypoczywają sobie na hiszpańskiej plaży albo w posiadłości, którą nabyli na przykład na Francuskiej Riwierze. Uważam, że równie dobrze mogą spędzać wakacje w Soczi lub nad Morzem Białym - Rosja jest duża

Czy ograniczenie wizy turystycznej będzie dotkliwą sankcją dla Rosjan?
Nie wiem czy dotkliwą, bo tak naprawdę dotyczyć będzie stosunkowo niewielkiej liczby mieszkańców Rosji. Poza tym potrzeba czasu, aby zobaczyć, jaki da efekt. Sankcjami wojny się nie zatrzyma, ale już widać, że te dotychczasowe utrudniają Rosjanom życie. Natomiast w tym ograniczeniu wiz chodzi bardziej o nasz komfort – Europejczyków, bo dlaczego mamy wypoczywać z ludźmi, którzy popierają dokonywanie zbrodni? To po pierwsze. Po drugie – na tych wizach turystycznych przyjeżdżają także szpiedzy, jacyś rosyjscy dywersanci - po co im to ułatwiać. Nie ma żadnego powodu. Moim zdaniem ograniczeniu, i to maksymalnemu, powinny ulec wszelkie stosunki z Rosją, a nawet zastopowaniu. Niech oni robią u siebie to, co im się żywnie podoba, ale my nie miejmy z tym nic wspólnego – zaczynając od handlu, a na turystyce kończąc.

Nie wszystkie kraje UE opowiadają się za tym wizowym ograniczeniem?
Będziemy się starać, aby do tego doprowadzić. Właśnie temu służy apel, który podpisało wielu unijnych posłów, w tym ja. Zawiera postulat, aby Rosjanom nie udzielać tych turystycznych wiz. Oczywiście Hiszpanie, Włosi, Francuzi czy Niemcy mają w tym interes, aby do nich Rosjanie przyjeżdżali, bo w ich krajach mają wykupione nieruchomości. Są też te interesy gazowe, a jednak opinia publiczna w Niemczech jest za tym, aby zerwać z Rosją wszelkie kontakty. Natomiast rząd niemiecki usiłuje ten nastrój opinii publicznej najzwyczajniej przeczekać, bo jak patrzy on na tę rurę Nord Stream2, to go krew zalewa, że wydał na nią tyle pieniędzy, a nie ma w niej gazu. Rosja już pokazała, że nie można z nią absolutnie robić żadnych interesów, bo jest zdolna złamać absolutnie wszystko, do czego się zobowiązała