Fundusz Kościelny powinien zostać zlikwidowany? Głos zabrał Donald Tusk. Oto rządowe propozycje na finansowanie polskiego Kościoła

Fundusz Kościelny powstał na mocy ustawy z 20 marca 1950 roku. Ustawa dotyczyła przejęcia przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego. Według pierwotnych założeń Fundusz Kościelny miał być formą rekompensaty dla Kościołów i innych związków wyznaniowych za przejęte od nich przez państwo nieruchomości ziemskie. Z przejętych nieruchomości miała zostać utworzona masa majątkowa, z której dochód miał być dzielony między Kościoły, proporcjonalnie do wielkości zabranych nieruchomości.

Obecnie z Funduszu Kościelnego korzystają wszystkie działające legalnie w Polsce związki wyznaniowe, także te, które nie działały na terytorium Polski w 1950 roku i nie utraciły wówczas żadnych nieruchomości. Tych związków wyznaniowych jest 185.

W latach 2012-2013 trwały prace, które skończyły się przygotowaniem roboczego projektu i umowy między Konferencją Episkopatu Polski a rządem RP. Projekt został przedstawiony do konsultacji społecznych. Prace przerwano i nie wznowiono ich.

Na początku stycznia powołano Międzyresortowy Zespół ds. Funduszu Kościelnego. Do jego zadań należy przeprowadzanie analiz i wypracowanie koncepcji zmiany funkcjonowania Funduszu Kościelnego oraz zmiany zasad finansowania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego duchownych, działalności charytatywnej, oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej Kościołów i innych związków wyznaniowych oraz odbudowy, konserwacji i remontów obiektów sakralnych i kościelnych o wartości zabytkowej.

9 lutego odbyło się pierwsze posiedzenie Międzyresortowego Zespołu do spraw Funduszu Kościelnego, któremu przewodniczy wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz.

W środę głos w sprawie Funduszu Kościelnego zabrał sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Marek Krawczyk. Pytany w radiu Tok FM o to, co dzieje się z projektem dotyczącym Funduszu Kościelnego, który miał być przedstawiony do końca marca, odpowiedział, że zwłoka z tego, że „materia jest dosyć złożona”. – Chodzi o to też, żeby jednak zapewnić właściwe funkcjonowanie kościołom i związkom wyznaniowym i nie odcinać ich w jakiś radykalny sposób od finansowania, tylko wypracować rozwiązanie też przejściowe, które pozwoli wprowadzić ten sowy system – wyjaśnił.

Pytany o to, czy jest nadal szansa, by nowy system Funduszu Kościelnego zaczął obowiązywać od stycznia, odpowiedział, że „takie są dzisiaj plany”.

Dopytywany, czy projekt ws. Funduszu Kościelnego może zostać zaprezentowany jeszcze przed wakacjami sejmowymi, które będą w sierpniu, powiedział, że zdecydowanie na to liczy.

Stwierdził też, że ostateczna decyzja dotycząca szczegółów propozycji Funduszu Kościelnego jeszcze nie zapadła, ale wszystko wskazuje na to, że będzie to odpis podatkowy. Podkreślił jednak, że pozostaje jeszcze pytanie, ile podatku będzie można przekazać. – Wstępne założenia mówiły o koncepcji żeby to było 0,5 proc. podatku. To jest wartość przyjmowania już w trakcie prac w 2012 i 2013 roku. Ale już dzisiaj wiemy, że to są pieniądze za małe, że to jest wartość za mała, więc pewnie trzeba by to jeszcze zweryfikować i tę wartość podnieść – tłumaczył. Podkreślił, że chodzi o to, by stworzyć mechanizm, który pozwoli funkcjonować kościołom i związkom wyznaniowym w odpowiedni sposób.

O Fundusz Kościelny na konferencji prasowej w środę był też pytany premier Donald Tusk. Szef rządu stwierdził, że nie chce mówić o tej sprawie bez wicepremiera Władysława Kosiniak-Kamysza, który – jak mówił – „na własną prośbę wziął na siebie ten ciężar rozmów i zmianę relacji finansowych pomiędzy państwem a Kościołem”.

– Wy wiecie, równie dobrze jak i ja, że w sprawach kulturowych, religii, tzw. sprawach obyczajowych (...) w koalicji rządzącej niektórzy mają inne poglądy niż ja. Nie ukrywali tego – powiedział.

Szef rządu zauważył, że koalicję czeka „ponowna faza dyskusji o związkach partnerskich”. – Widać wyraźnie, że PSL ma trochę inny pogląd niż Koalicja Obywatelska czy Lewica. Postaram się z tym uporać, bo ludzie nie mogą cierpieć. Mam nadzieję, że w ciągu najbliższych kilkudziesięciu godzin wyprowadzę z tego korkociągu negocjacji kwestię związków partnerskich. Będę jednak proponował, aby rząd przedstawił projekt tego dotyczący – tłumaczył.

Donald Tusk podkreślił, że w tym samym duchu planuje rozmawiać o finansowaniu Kościoła. – Cały Fundusz Kościelny to głównie zabezpieczenie emerytalne księży i zakonnic. To, co mnie przede wszystkim tak bardzo irytowało, to przepływy pieniędzy publicznych z bardzo różnych stron do Kościoła w sposób niekontrolowany, często nieuzasadniony – mówił.

Szef rządu przyznał, że jeśli chodzi o ustawę to „musi mieć większość w Sejmie”. – Więc jeszcze raz podejmę próbę przekonania moich partnerów (...) Mam nadzieję, że tutaj również wyjdziemy na prostą – powiedział.