W czasie wydarzenia Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński wraz z dziennikarką Katarzyną Sanocką odznaczyli twórców, animatorów oraz ludzi kultury, których działalność w szczególny sposób przyczynia się do rozwoju, upowszechniania, jak również ochrony kultury i dziedzictwa narodowego.
W tym roku artyści, naukowcy i animatorzy kultury zostali uhonorowani w siedemnastu kategoriach: teatr, film, literatura, sztuki wizualne, architektura, taniec, twórczość ludowa, edukacja artystyczna, kultura cyfrowa, upowszechnianie kultury, muzyka, ochrona dziedzictwa kulturowego w Polsce oraz za granicą, design. Podczas gali prof. Piotr Gliński wręczy też nagrody specjalne: za całokształt twórczości, dla mecenasa kultury oraz nagrodę im. Tomasza Merty "Między literaturą a historią” za książkę historyczną.
Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Laureaci 2023
- Literatura: Pisarz Andrzej Sapkowski - twórca postaci wiedźmina, która przyniosła mu światowy rozgłos i sławę, jeden z najczęściej tłumaczonych na języki obce autorów fantastyki.
- Teatr: Andrzej Mastalerz - aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser oraz Tomasz Man - dramatopisarz, reżyser teatralny, autor adaptacji teatralnych i słuchowisk radiowych.
- Film: Dorota Kobiela-Welchman - reżyser, scenarzysta i producent filmów animowanych. Do kin wchodzi właśnie jej kolejny film pt. „Chłopi”, wykonany w technice animacji malarskiej.
- Kultura Cyfrowa: Miłosz Lodowski - grafik, ilustrator i projektant, strateg reklamowy, dyrektor kreatywny, scenarzysta, performer i producent. Pracował m. in. jako zewnętrzny art-director w zespole tworzącym oficjalną stronę Muzeum Powstania Warszawskiego 1944.pl
- Sztuki Wizualne: Ignacy Czwartos - malarz i rysownik. W tym roku w warszawskiej Zachęcie odbyła się jego wystawa retrospektywna, podczas której szczególne emocje wśród widzów i krytyków wywołał cykl poświęcony tematyce Żołnierzy Wyklętych.
- Twórczość Ludowa: Zdzisław Marczuk - artysta-samouk, mieszkający w Zakalinkach (powiat bialski). Gra na skrzypcach, harmonii i bębenku. Jest propagatorem bogactwa ludowych tradycji muzycznych Podlasia oraz nauczycielem i wychowawcą kolejnych pokoleń muzyków tradycyjnych.
- Taniec: Henryk Konwiński - reżyser operowy, choreograf i tancerz. Jego artystyczny dorobek obejmuje ponad 200 realizacji, przez co jest krajowym rekordzistą w liczbie wystawionych spektakli.
- Muzyka: Janusz Wawrowski - skrzypek, dyrektor artystyczny wielu międzynarodowych festiwali. Gra na pierwszym zakupionym w Polsce po II wojnie światowej oryginalnym Stradivariusie.
- Edukacja Artystyczna: Prof. Elżbieta Tarnawska - pianistka, finalistka IX Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego. Występowała z recitalami solowymi oraz z towarzyszeniem orkiestr we wszystkich filharmoniach w kraju i niemal wszystkich krajach europejskich, a także na Kubie i w Stanach Zjednoczonych.
- Restytucja utraconych dzieł: Marta Bienias - wieloletnia główna inwentaryzator Muzeum Narodowego. Jej działalność miała znaczący wpływ na skuteczną i efektywną restytucję utraconych dóbr kultury oraz na badania w zakresie tematyki polskich strat wojennych.
- Architektura: Marek Budzyński - architekt i urbanista, profesor nauk technicznych i wykładowca Politechniki Warszawskiej. Ważne w jego dorobku są m. in. gmachy użyteczności publicznej – Sądu Najwyższego, Biblioteka UW (wspólnie ze Zbigniewem Badowskim) czy też Opera i Filharmonia Podlaska (ze Zbigniewem Badowskim i Krystyną Ilmurzyńską).
- Ochrona dziedzictwa kulturowego: Jan Jarosz - współorganizator i animator kultury niezależnej w Przemyślu. Od 2016 r. jest dyrektorem Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej.
- Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą: Anna Sylwia Czyż - historyk sztuki, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Jest autorem wielu monografii poświęconych m. in. zabytkom sztuki Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym pałacom i świątyniom w Wilnie.
- Design: Aleksandra Gaca - projektant tkanin artystycznych. Sławę przyniosły jej tkane struktury, zwane Architextile. Zostały one uhonorowane wieloma prestiżowymi nagrodami zarówno w Polsce, jak i na świecie. Dziś można je podziwiać w przestrzeni publicznej wielu miast europejskich.
- Laureatami w Kategorii Upowszechnianie Kultury zostali: Gołda Tencer - animatorka polsko-żydowskiego dialogu, związana z Teatrem żydowskim, organizatorka Festiwalu Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera”.(W jej imieniu nagrodę odebrała Anna Pałuba.) oraz Janusz Knap - współorganizator konkursu „Jawor – u źródeł kultury", autor jedynego w Polsce programu radiowego z muzyką ludową pt. „Folk Radio”.
- Laureatem w Kategorii Mecenas Kultury został Maciej Balcerak - promotor sztuki, kurator wystaw, mecenas i kolekcjoner. Swe bogate zbiory udostępnia placówkom muzealnym w Polsce, m. in. Galerii Sztuki w Łodzi, przyczyniając się do niesłabnącego zainteresowania sztuką naiwną.
- Laureatem nagrody im. Tomasza Merty „Między Literaturą a historią” został Rafał Ziemkiewicz - publicysta, dziennikarz, autor literatury z gatunku fantastyki. Jako pisarz zadebiutował w 1982 r. opowiadaniem "Z palcem na spuście" w tygodniku "Odgłosy".
- Laureatami w Kategorii Całokształt Twórczości zostali: Roman Lasocki - skrzypek, profesor nauk o sztukach pięknych. Występował na najznakomitszych estradach koncertowych na świecie. Nagrał ponad 20 płyt dla wytwórni polskich i zagranicznych oraz Włodzimierz Staniewski - reżyser teatralny, wykładowca, autor międzynarodowych projektów kulturalnych, a także założyciel i wieloletni dyrektor Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”.
Ponad ćwierć wieku tradycji
Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest przyznawana od 1997 roku zasłużonym postaciom świata kultury w uznaniu całokształtu ich dorobku zawodowego lub za wybitne osiągnięcia w danym roku w reprezentowanej przez nich dziedzinie. To prestiżowe wyróżnienie pozwala Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego podkreślić najważniejsze nurty i zjawiska pojawiające się w polskiej kulturze poprzez uhonorowanie osób, które je tworzą i reprezentują. Na nagrodę składają się: dyplom, statuetka oraz nagroda finansowa.
Źródło: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
dś