Katowice. Panteon Górnośląski już otwarty. Niedługo będzie można go zwiedzać. To wyjątkowe miejsce

Pomysłodawca przedsięwzięcia abp Wiktor Skworc zapowiadał, że Panteon Górnośląski w podziemiach Archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach nie jest ani muzeum, ani mauzoleum, ale nowoczesnym sposobem upamiętnienia ważnych dla śląskiej historii osób. Dotąd w regionie czegoś podobnego nie było.

- Panteon Górnośląski jest to zbiór osób, które reprezentują naszą społeczność - małą ojczyznę - przez ostatnie ponad sto lat - od 1918 do 2022 r.(…). To ikony naszego regionu, jak Wojciech Korfanty, Henryk Sławik, Jerzy Kukuczka, Wojciech Kilar Jest znakiem i symbolem sprawiedliwości dziejowej – powiedział Ryszard Kopiec, dyrektor placówki.

Na potrzeby Panteonu przygotowano do tej pory 166 biogramów, a kolejnych 50 jest w opracowaniu.
Jak twierdził ks. Emil Szramek, przedwojenny organizator budowy katedry: „Nie od kopuły się zaczyna, lecz od fundamentów, a te głęboko i sumiennie trzeba zakładać, bo nosić będą wszystek ciężar katedry”. I od podziemi zaczyna się zwiedzanie Panteonu Górnośląskiego.

Podziemia katedry były mało znane, a mają oryginalną historię. Niewiele osób wie, że przed wojną nie udało się wybudować sklepień, rozległe lochy w stanie surowym stały więc niezagospodarowane, z czego skorzystali Niemcy i ukryli w nich archiwum gestapo. Mieli tutaj również swój schron przeciwlotniczy. Po wojnie w podziemiach znalazł miejsce kościół akademicki, magazyn na dary w stanie wojennym, część piwnic i tak była wydzielona na kryptę biskupów katowickich. Mimo wszystko ta niezwykła przestrzeń architektoniczna, licząca 2 tys. metrów kwadratowych, latami nie znajdowała pełnego zastosowania.

Nastrój podziemi sprzyja celom Panteonu Górnośląskiego, ale na gości czeka też tzw. strefa wejścia, z salą multimedialną na 50 osób i barem kawowym. Wejście do Panteonu znajduje się od strony ulicy Wita Stwosza. Goście najpierw mogą obejrzeć wprowadzający w temat film, potem przejść do tzw. przestrzeni pamięci, stamtąd na ścieżki edukacyjne, gdzie mogą poznać w sumie 166 życiorysów ludzi znaczących dla regionu. Można wybrać wszystkie lub jedną z pięciu grup tematycznych, na przykład opowieści o ludziach kultury, nauki i sportu, o uczestnikach powstań śląskich, o działaczach społecznych i politykach, o bohaterach totalitaryzmów - nazistowskiego i komunistycznego oraz o ludziach Kościoła, zasłużonych dla Górnego Śląska. Panteon ma formę labiryntu, w którym dużą rolę odgrywa gra świateł, które tworzą wyjątkową atmosferę. Na koniec pobytu w podziemiach winda zabiera zwiedzających na dach katedry. To dla kontrastu; żeby z klimatu historii odetchnęli widokiem nowoczesnej stolicy województwa.

Koszt całej inwestycji wyniósł około 40 mln zł. Podziemia trzeba było przygotować do tego, żeby wnętrza były bezpieczne, odpowiednio wentylowane, zimą ogrzewane, zgodne z ostrymi przepisami przeciwpożarowymi. Panteon nie zawiódł oczekiwań, chociaż nie jest to miejsce dla dzieci, które szybko się męczą. Dorośli goście mają wiele uwag na temat wyróżnionych w Panteonie Górnośląskim osób. Kontrowersje dotyczą tego kogo zabrakło, kogo mogłoby nie być i dlaczego. Jest to więc miejsce, które budzi ożywione dyskusje na temat historii Górnego Śląska. Bardzo potrzebne i dobrze, że jest.

Udostępnienie placówki dla zwiedzających zaplanowano na 16 lipca - w setną rocznicę podpisania aktu inkorporacji części Górnego Śląska do Polski.