Metoda „na fundację”. Jak Nursułtan Nazarbajew zgromadził miliardy

Prześwietlić majątek byłego prezydenta postanowili dziennikarze ze znanego z demaskowania korupcji projektu OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project) oraz redakcji Kloop Media i Włast’. Główne wyniki śledztwa opisuje Radio Swoboda.

Dochodzenie ujawnia, że Nazarbajew założył cztery organizacje charytatywne o podobnych nazwach i nieprzejrzystej sprawozdawczości w czasie, gdy był prezydentem. Są to Fundacja Nazarbajewa, Fundacja Nursułtana Nazarbajewa, Fundacja Demeu i Fundacja Yelbasy. Wśród aktywów należących do tych fundacji są banki w Kazachstanie, Kirgistanie i Rosji, stacje telewizyjne, hotele, centra handlowe, fabryki, magazyny, prywatny odrzutowiec o wartości ponad 100 milionów dolarów, pole golfowe, obligacje i gotówka.

Nazarbajew formalnie nie jest właścicielem wielomiliardowych aktywów, ale kontroluje je jako założyciel fundacji – twierdzą dziennikarze. Rzecznik Nazarbajewa odmówił komentarza na ten temat ustaleń śledztwa, podobnie jak trzy fundacje. Czwarta poinformowała, że Nazarbajew nie otrzymuje żadnych zysków z majątku, a pieniądze przeznaczyła na budowę instytucji edukacyjnej imienia pierwszego prezydenta.

Koniec epoki

Nazarbajew ma 81 lat. Kierował Kazachstanem przez około 30 lat, ustąpił z funkcji prezydenta w 2019 roku, ale pozostał dożywotnim szefem Rady Bezpieczeństwa z władzą niemal równą prezydenckiej. Od początku protestów w Kazachstanie Nazarbajew nie pojawiał się publicznie. 5 stycznia został przez prezydenta Kasyma-Żomarta Tokajewa odwołany ze stanowiska. Jednocześnie zaczęła się czystka: usuwanie lojalistów i bliskich Nazarbajewa z ważnych stanowisk państwowych i z kluczowych firm. Dopiero 18 stycznia opublikowano nagranie wideo, na którym Nazarbajew mówi, że przekazał Tokajewowi całą władzę i że nie ma konfliktu wśród kazachskich elit.