Nowe lotnisko Stambuł IST kusi luksusem i ma ambicję stać się największym portem lotniczym świata. To imponująca baza Turkish Airlines

Zgodnie z zasadą, że najważniejsze jest pierwsze wrażenie, projektanci nowego lotniska w Stambule postarali się, by pasażerowie przybywający tam po raz pierwszy czuli się zaskoczeni, a może nawet lekko oszołomieni jego nowoczesnością, wielkością i komfortem. Nic dziwnego - nowy port lotniczy Stambuł IST, którego gospodarzem jest narodowy przewoźnik Turkish Airlines, ma być dumą Turcji.

Budynek główny nowego portu, to imponujący przeszklony gmach, z efektownie zaprojektowanymi wnętrzami, połączeniem drewna, szkła i naszpikowany elektroniką. Nowe lotnisko Stambuł IST otwarto w kwietniu. I chociaż obecnie planuje się tam odprawić około 90 mln pasażerów rocznie, a docelowo - ponad 200 milionów - to w olbrzymiej budowli tłum pasażerów rozprasza się. Powierzchnia całego terminala wynosi 1,6 mln metrów kwadratowych, co sprawia, że jest to obecnie największy budynek terminala lotniczego na świecie.

Ponadto już same ciągi komunikacyjne są tak zaplanowane, by od momentu przyjazdu na lotnisko każdego pasażera pokierować jak najkrótszą drogą do jego stanowiska, zależnego od miejsca docelowego oraz klasy podróży.

Wrażenie robią także inne liczby. Lotnisko Stambuł posiada 371 miejsc postojowych dla samolotów, 228 punktów kontroli paszportowej, 20 tys. foteli dla pasażerów, 42 km taśm bagażowych, 566 punktów odpraw pasażerskiej, 144 samodzielne punkty odprawy pasażerskiej.

Przy lotnisku znajduje się również parking na 42 tys. samochodów. 22 tys. metrów kw. zajmują saloniki biznesowe.

Terminal w Stambule jest również bardzo wygodnym miejscem do robienia zakupów. Sklepy są przestrzenne, nie ma ciasnoty, z gustownymi dekoracjami wnętrz. Znaleźć tam można nawet część handlową przypominającą tradycyjny wschodni bazar.

• 55 tys. metrów kw. zajmuje strefa Duty Free
• 32 tys. metrów kw. zajmuje strefa restauracji
• 2,5 tys. metrów kw. zajmują biura sprzedaży biletów
• 10 tys. metrów kw. zajmuje strefa sklepów

Gdy w większości nowo powstających obiektów użyteczności publicznej w Europie stawia się na schludną, ale zazwyczaj oszczędną nowoczesność, to lotnisko w Stambule zbudowano z rozmachem. Znajduje się tam nie tylko hotel dla osób mających wielogodzinną przerwę w podróży (miejsce do spania w hotelu na lotnisku przysługuje pasażerom mającym przerwęod 6 do 12 godzin - w zależności od klasy biletu). Są również salony biznesowe, których standard dorównuje standardowi luksusowych hoteli pięciogwiazdkowych.

Turkish Airlines Business Lounge ma powierzchnię 5600 m2 i może pomieścić 765 osób. Podróżni mogą korzystać z pokojów i apartamentów, kabin prysznicowych, sali kinowej, telewizyjnej, biblioteki z wystawą sztuki lub fotografii. Są też rozsiane po całej przestrzeni salonu restauracje, i bary z przepysznymi, na bieżąco przygotowywanymi specjałami kuchni tureckiej. Nie brakuje kawiarni-herbaciarni.

Jest plac zabaw dla dzieci z samolotem, zjeżdżalniami i stacją do popcornu. Znajduje się na końcu salonu, co zapewnia dzieciom idealną przestrzeń do zabawy bez przeszkadzania innym pasażerom. Dla dorosłych też są miejsca rozrywki - np. symulator golfa, tor wyścigowy scalextric, pokój Play Station czy masażyści, którzy pomogą pasażerom w rozluźnieniu po podróży.

Obecnie są otwarte trzy salony biznesowe: jeden krajowy i dwa międzynarodowe:

• Turkish Business Lounge - dostępny dla wszystkich pasażerów klasy biznes Turkish Airlines i linii Star Alliance.
• Turkish Miles & Smiles Lounge - dostępny dla klientów Miles & Smiles Elite i Elite Plus, a także dla wszystkich członków Star Alliance Gold. Każda osoba może zabrać ze sobą jednego gościa
• Turkish Domestic Lounge (loty krajowe) - dostępny dla wszystkich pasażerów klasy biznesowej Turkish Airlines i Star Alliance Business Class, Turkish Airlines Corporate Club (Turcja), klientów Miles & Smiles Elite i Elite Plus, a także wszystkich członków Gold Star Alliance.

Kolejne dwa saloniki, które zostaną otwarte późnym latem tego roku. Będą to Turkish Arrivals Lounge (przyloty) i Turkish Exclusive Lounge.

Interaktywna mapa terminalu w Stambule

Te wszystkie udogodnienia mają swoją cenę. Budowa pierwszego etapu lotniska kosztowała około 10,5 mld euro. Całkowity koszt inwestycji, wraz z prawem do 25-letniej dzierżawy obiektu wyniesie około26 mld euro. Dziś lotnisko jest przystosowane do obsługi 90 mln pasażerów rocznie, a po ukończeniu i oddaniu wszystkich pasów startowych, których ma być sześć, będzie mogło obsłużyć 200 mln pasażerów i stanie się największym portem lotniczym świata.

Dla liniii Turkish Airlines, która jest udziałowcem konsorcjum IGA - operatora lotniska - nowy port lotniczy jest bazą, która pozwoli liniom stać się nie tylko regionalnym hegemonem.

Już teraz Turkish Airlines jest linią nr 1 na świecie pod względem liczby obsługiwanych kierunków. Obecnie samoloty tych linii latają do 311 portów lotniczych na terenie 124 krajów świata. Dziś linia, która powstała w 1933 roku dysponuje flotą składającą się z 336 samolotów.

W najbliższych latach linie lotnicze Turkish Airlines zapewniają, że zamierzają kontynuować marsz na szczyt pod względem jakości usług. Chcą też utrzymać średnią wieku floty, która dziś wynosi 8 lat. Biorąc pod uwagę zamówienia samolotów na dużą skalę oraz planowany wynajem maszyn, całkowita liczba samolotów pod koniec 2023 roku ma wynieść około 500 sztuk - w tym samoloty cargo we flocie Turkish Airlines.

Systematycznie rośnie również liczba pasażerów przewożonych liniami Turkish Airlines. W 2015 roku było to niespełna 62 mln osób,
trzy lata później - już ponad 75 mln, a w tym roku szacuje się, że linia przewiezie ok. 80 mln pasażerów.

Ważnym czynnikiem mającym wpływ na dalszy rozwój portu w Stambule jest dojazd do samej metropolii. Lotnisko wybudowano na północno-zachodnich obrzeżach miasta. Odległość do ścisłego centrum wynosi ok. 40 km. Do miasta prowadzi nowa autostrada, obecnie jeszcze nie zatłoczona. Do centrum jedzie się nią około 40 minut.

Mankamentem jest na razie brak dobrego dojazdu komunikacją publiczną. - Niestety mimo wielu zapewnień nie udało się na czas przygotować kolei oraz linii metra, a jedyna obecna możliwość dotarcia na lotnisko to transport kołowy - mówi Piotr Bożyk, ekspert z protalu rynek-lotniczy.pl. - Ostatecznie nowe lotnisko w Stambule będzie posiadać stacje metra. Budowana linia metra M11 zostanie otwarta na początku 2020 r. - dodaje.

Bożyk zwraca uwagę na jeszcze jeden mankament nowego lotniska, mianowicie słabą sieć wi-fi. - Wi-Fi jest bardzo wolne, a czasami wręcz nieużyteczne. Nie wiemy dlaczego takie lotnisko i linia lotnicza nic z tym nie robią - mówi, ale jednocześnie stwierdza, że po usunięciu tych mankamentów oraz dokończeniu wszystkich inwestycji lotnisko w Stambule znajdzie się niewątpliwie w czołówce lotnisk świata.

Oto garść podstawowych informacji o lotnisku Stambuł IST po zakończeniu wszystkich planowanych prac:

• 1,6 mln metrów kw. powierzchni terminalowej
• Łączna przepustowość do 200 mln pasażerów rocznie
• Sześć dróg startowych (pięć równoległych + jedna prostopadła)
• 185 rękawów/pomostów
• Stacja kolejowa w głównym terminalu
• Stacja metra przy głównym terminalu
• Trzy oddzielne obszary techniczne z hangarami
• Osiem obszarów/płyt postojowych do załadunku cargo
• Przestrzeń płyty postojowej dla 500 samolotów o łącznej ilości 6,5 mln metrów kw.
• Parkingi dla 70 tys. samochodów
• Dodatkowe obiekty lotniskowe: szpital, hotele, meczet, kaplica wielowyznaniowa, centrum kongresowe, a także budynki do przetwarzania odpadów oraz uzdatniania wody (część z nich już istnieje).

Czy lotnisko w Stambule może być przykładem dla polskiego Centralnego Portu Komunikacyjnego? Na pewno można wykorzystać część doświadczeń, jednak - jak zauważa Piotr Bożyk - jednym z podstawowych atutów lotniska w Stambule jest fakt, iż stanowi ono bazę dla potężnego, narodowego przewoźnika. Polskie linie lotnicze LOT nie mogą się równać ani siatką połączeń, ani flotą z tureckimi.