Oto symboliczne dla Polski rzeczy, które Sławosz Uznański-Wiśniewski zabierze w lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną - ZDJĘCIA, SONDA

Zbliża się historyczna, pierwsza polska misja technologiczno-naukowa IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS - ang. International Space Station). 2 kwietnia 2025 r. NASA ogłosiła, że misja odbędzie się „nie wcześniej niż w maju 2025 r.". Na ISS załogę wyniesie rakieta Falcon 9 z załogową kapsułą Dragon od SpaceX Elona Muska.

Celem misji jest przetestowanie innowacyjnych rozwiązań opracowanych przez polskie firmy i uczelnie - łącznie trzynastu eksperymentów, które mogą znaleźć zastosowanie m.in. w przyszłych misjach kosmicznych i technologii kosmicznej.

Oto przedmioty, które Sławosz Uznański-Wiśniewski zabierze ze sobą na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS).

Trudno o bardziej narodowy symbol dla każdego kraju niż flaga. Dlatego na pokładzie ISS poleci biało-czerwona flaga, którą na miejscu dumnie będzie prezentował Sławosz Uznański-Wiśniewski. Nie jest to pierwszy raz, kiedy polskie barwy narodowe znajdą się kosmosie, ponieważ już w 1974 r. nasza flaga poleciała na Księżyc w ramach misji Apollo 17.

Szczególne znaczenie ma oryginalna naszywka z misji Sojuz 30, którą nosił na skafandrze generał Mirosław Hermaszewski. Dzięki uprzejmości Centrum Badań Kosmicznych PAN ten historyczny artefakt znajdzie się na pokładzie ISS, symbolicznie łącząc dwie misje – pierwszą i najnowszą polską obecność na orbicie.

Polski wkład w naukę reprezentować będą pamiątki związane z dwiema wybitnymi postaciami światowego formatu: Mikołajem Kopernikiem i Marią Skłodowską-Curie.

Znaczenie polskiej myśli naukowej zostanie podkreślone poprzez udostępniony przez Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku diagram wiernie skopiowany z wiekopomnego dzieła, prezentujący heliocentryczny model świata, który zmienił postrzeganie miejsca Ziemi w kosmosie. Będzie to nawiązanie do dziedzictwa polskiego astronoma i jego rewolucyjnych odkryć, które zapoczątkowały nową erę w astronomii.

W przestrzeń kosmiczną trafią również pamiątki z Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Faksymile pierwszej strony rozprawy doktorskiej dwukrotnej zdobywczyni nagrody Nobla oraz pocztówka „cegiełka”. Dochód z jej sprzedaży miał zasilić budowę Instytutu Radowego w Warszawie. Warto dodać, że stworzenie takiej instytucji było marzeniem wybitnej polskiej uczonej, czemu dała wyraz adnotacją na pocztówce: „Mojem największem życzeniem jest powstanie Instytutu Radowego w Warszawie. Maria Skłodowska Curie”.

Kolejny punkt na liście to bryłka soli kamiennej o wymiarach ok. 5×5 cm, przekazana przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Bryłka pochodzi z kopalni soli w Wieliczce – jednego z najstarszych wciąż czynnych obiektów górniczych na świecie, wpisanego na pierwszą listę światowego dziedzictwa UNESCO.

W kosmos poleci również nazywany „złotem północy” – doceniany na całym świecie ze względu na swoje piękno – naturalnie przezroczysty, jasnożółty, bursztyn z plaży w Sobieszewie. Ten cenny dar natury pochodzi ze zbiorów Muzeum Bursztynu w Gdańsku.

W locie na ISS nie może zabraknąć elementów kultury i sztuki. Na ISS znajdzie się rękopis „Mazurka As-dur” Fryderyka Chopina – kompozytora, którego muzyka od wieków porusza serca ludzi na całym świecie. Dzięki Narodowemu Instytutowi Fryderyka Chopina w Warszawie obecność jego dzieła na orbicie będzie symbolicznym przypomnieniem o duchu polskiej kultury, który przekracza granice i epoki.

W kosmosie będzie również poezja i to ta z noblowskiej półki. Polecą znajdujące się w zbiorach Fundacji Wisławy Szymborskiej dwa wiersze polskiej noblistki: „Radość pisania” i „Sto pociech”: wiersze uniwersalne i ponadczasowe, tłumaczone na kilkadziesiąt języków i znane czytelnikom poezji w wielu zakątkach naszego globu.

Na orbicie nie zabraknie także elementu ludowego. Za sprawą Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie na ISS poleci krajka – fragment tkaniny w formie bransoletki, o tradycyjnych wzorach ludowych. Pochodzi ona z centralnej Polski i reprezentuje region opoczyński – jeden z czterech regionów etnograficznych województwa łódzkiego. Krajkę zdobi charakterystyczny, barwny motyw, typowy dla polskiego wzornictwa ludowego.

Jednym z najbardziej oryginalnych elementów zestawu są polskie litery zawierające znaki diakrytyczne – ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż. To hołd dla języka polskiego, jednego z najważniejszych elementów narodowej tożsamości, który mimo historycznych zawirowań przetrwał i rozwija się do dziś.

Równie ważnym przedmiotem jest plakat misji IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego – artysty, który w 1978 roku stworzył plakat upamiętniający lot gen. Hermaszewskiego. Po 47 latach jego nowa praca trafi w kosmos, tworząc most między przeszłością a przyszłością polskiej eksploracji kosmosu.

Polska misja technologiczno-naukowa na Międzynarodową Stację Kosmiczną to nie tylko technologiczny sukces, ale również okazja do podkreślenia polskiej tożsamości na arenie międzynarodowej. Każdy z tych przedmiotów niesie ze sobą wyjątkową historię, a ich obecność na ISS symbolizuje wkład Polski w światową eksplorację kosmosu.

Po zakończeniu misji przedmioty wrócą do Polski, gdzie trafią do muzeów i instytucji, które je udostępniły, stając się świadectwem tej historycznej chwili. To nie tylko symboliczne przypomnienie o bogatej historii i kulturze Polski, ale także inspiracja dla przyszłych pokoleń, by sięgać gwiazd – dosłownie i w przenośni.

Misja IGNIS realizowana w ramach misji Ax-4, to wynik porozumienia dotyczącego przygotowania i przeprowadzenia polskiej misji technologiczno-naukowej na ISS, podpisanego 4 sierpnia 2023 r. przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii i ESA.

Start misji Ax-4 planowany jest nie wcześniej niż w maju 2025 r. z Kennedy Space Center na Florydzie. Astronauci spędzą na ISS około 14 dni, realizując eksperymenty naukowe i testy nowych technologii w warunkach mikrograwitacji. Na ISS załogę wyniesie rakieta Falcon 9 z załogową kapsułą Dragon od SpaceX Elona Muska.

Mirosław Hermaszewski przez blisko pół wieku był tym jedynym Polakiem, który mógł zobaczyć na własne oczy, jak wygląda kosmos. Drugim naszym rodakiem w przestrzeni kosmicznej będzie Sławosz Uznański-Wiśniewski.

Polak musiał pokonać aż 22 tysiące innych astronautów, aby zostać wybranym. Eliminacje ESA trwały aż 1,5 roku. Uznański musiał zdać testy wiedzy o kosmosie, technologii, sprawności w obliczeniach, pracy pod presją czasu i stresu, a także test na inteligencję. Poza tymi badaniami Uznański przeszedł też szereg badań lekarskich.

Przypomnijmy, że lot Mirosława Hermaszewskiego odbył się na pokładzie sowieckiego statku Sojuz 30. Do startu doszło 27 czerwca 1978 r., gdy wraz z sowieckim pilotem Piotrem Klimiukiem, Hermaszewski znalazł się na orbicie, gdzie spędził 8 dni. Statek okrążył Ziemię 126 razy. Następnie 5 lipca wylądował na stepach obecnego Kazachstanu, wówczas ZSRR. Hermaszewski zmarł w wieku 81 lat 12 grudnia 2022 r.