Popularna dieta łagodzi uporczywe objawy zespołu jelita drażliwego. Nowe odkrycie naukowców

Badanie pilotażowe przeprowadzili naukowcy z University of Michigan w Stanach Zjednoczonych. Uczestników losowo podzielono na dwie grupy. Przez cztery tygodnie jedna z nich stosowała dietę śródziemnomorską, druga zaś dietę ubogą w FODMAP, która jest standardowo zalecana przy zespole jelita drażliwego.

FODMAP to akronim pochodzący od angielskiego wyrażenia Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols, czyli fermentujące oligo-, di-, monosacharydy oraz poliole. Są to krótkołańcuchowe węglowodany, które słabo wchłaniają się w jelicie cienkim, a w jelicie grubym łatwo ulegają fermentacji.

Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) to jedno z najczęstszych schorzeń przewodu pokarmowego, które dotyka od 4 do 11 proc. populacji na całym świecie. Objawia się:

• przewlekłymi bólami brzucha,

• wzdęciami,

• biegunkami, zaparciami lub naprzemiennym występowaniem obu tych dolegliwości.

Często towarzyszą mu także inne symptomy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia, nagła potrzeba udania się do toalety czy obecność wodnistego stolca. Choć IBS nie zagraża życiu, znacząco obniża jakość codziennego funkcjonowania.

Dieta o niskiej zawartości FODMAP prowadzi do złagodzenia objawów u ponad połowy pacjentów chorujących na zespół jelita drażliwego, jednak jej restrykcyjny charakter sprawia, że bywa trudna do długotrwałego stosowania.

„Restrykcyjne diety, takie jak dieta o niskiej zawartości FODMAP, mogą być trudne do przyjęcia przez pacjentów. Oprócz kwestii kosztów i czasochłonności istnieją obawy dotyczące niedoborów składników odżywczych i zaburzeń odżywiania podczas próby stosowania diety o niskiej zawartości FODMAP. Dieta śródziemnomorska zainteresowała nas jako alternatywa, która nie jest dietą eliminacyjną i przezwycięża kilka z ograniczeń związanych z dietą o niskiej zawartości FODMAP” - powiedział Prashant Singh, gastroenterolog z Michigan Medicine i główny autor artykułu.

W pilotażowym badaniu klinicznym wyraźną poprawę objawów odnotowano u 73 proc. pacjentów stosujących dietę śródziemnomorską oraz u 81,8 proc. osób przestrzegających diety o niskiej zawartości FODMAP. Jednym z głównych kryteriów skuteczności interwencji była redukcja natężenia bólu brzucha o co najmniej 30 proc. w ciągu czterech tygodni, zgodnie ze standardami amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA).

Wszyscy uczestnicy badania mieli zdiagnozowaną postać IBS-D (z dominującą biegunką) lub IBS-M (z mieszanymi objawami biegunki i zaparć). Co istotne, było to pierwsze randomizowane, kontrolowane badanie porównujące skuteczność diety śródziemnomorskiej z dietą FODMAP. Wcześniejsze prace odnosiły się głównie do porównań z typową dietą pacjentów i nie miały rygorystycznego charakteru kontrolowanego eksperymentu.

Chociaż dieta śródziemnomorska przyniosła znaczną ulgę w objawach IBS, to dieta FODMAP okazała się skuteczniejsza zarówno pod względem redukcji bólu brzucha, jak i ogólnej poprawy ocenianej skalą nasilenia objawów.

Naukowcy uznali wyniki tego badania pilotażowego — które ukończyło 20 pacjentów — za wystarczająco zachęcające, aby uzasadnić przyszłe, większe kontrolowane badania w celu zbadania potencjału diety śródziemnomorskiej jako skutecznej interwencji dla pacjentów z IBS.

Dieta śródziemnomorska cieszy się dużą popularnością wśród lekarzy, głównie ze względu na jej udokumentowany korzystny wpływ na zdrowie sercowo-naczyniowe, funkcje poznawcze oraz ogólną kondycję organizmu. Jej potencjał w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego (IBS) był już wcześniej badany, jednak dotychczasowe wyniki były niejednoznaczne i często niespójne.

„To badanie uzupełnia rosnący zbiór dowodów, które sugerują, że dieta śródziemnomorska może być przydatnym dodatkiem do menu opartych na dowodach interwencji dietetycznych dla pacjentów z IBS” — powiedział dr William Chey, szef gastroenterologii na University of Michigan, prezydent-elekt American College of Gastroenterology i współautor artykułu.