Zabrze: Nie chcą pozbyć się pomnika Pstrowskiego

Pomnik Wincentego Pstrowskiego w Zabrzu - rębacza dołowego z kopalni „Jadwiga”, znanego przodownika pracy, postawiono w Zabrzu w 1978 roku. Stoi na skwerze przy ul. 3 Maja, w centrum Zabrza. Teraz ma zniknąć z krajobrazu miasta. To efekt nowelizacji ustawy dekomunizacyjnej z 22 czerwca 2017 roku. Zgodnie z nią, należy usunąć obiekty upamiętniające osoby, organizacje, wydarzenia, daty symbolizujące komunizm lub inny ustrój totalitarny. Za taką osobę, Instytut Pamięci Narodowej uznał właśnie Wincentego Pstrowskiego.

- Zgodnie z tą nowelą wojewoda dał czas zabrzańskiemu samorządowi do 31 marca na usunięcie pomnika - mówi Alina Kucharzewska, rzeczniczka Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. - Jeśli władze Zabrza nic z tym nie zrobią, wojewoda wyda zarządzenie zastępcze, które będzie nakazywało usunięcie pomnika - wyjaśnia Kucharzewska. Dodajmy, że w tej sytuacji koszty usunięcia pomnika obciążą budżet miasta.

Większość mieszkańców Zabrza nie zgadza się jednak na usuwanie pomnika Pstrowskiego z krajobrazu miasta.

- Pstrowski nie był komunistą, został wykorzystany przez ustrój i dlatego zmarł w młodym wieku - mówi Mateusz Borek, mieszkaniec Zabrza. Większość osób jego pomnik traktuje bardziej jako hołd dla tutejszego przemysłu, nie widzę więc powodu, aby go usuwać - mówi. I dodaje: - Szczególnie że to jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów w mieście. Ludzie umawiają się pod pomnikiem na spotkania, na randki - wylicza.

W obronę pomnika zaangażowali się również zabrzańscy radni. Oficjalne stanowisko w tej sprawie zajęła Komisja Kultury i Dziedzictwa Narodowego zabrzańskiej Rady Miasta.

-Uważamy, że stojący w Zabrzu jedyny w Polsce pomnik Wincentego Pstrowskiego, nie jest gloryfikacją totalitarnej minionej ideologii, lecz przykładem wykorzystania propagandy socjalistycznej - wyjaśnia Dariusz Walerjański, przewodniczący Komisji Kultury i Dziedzictwa RM i wielki miłośnik zabytków. - W związku z tym uważamy, że pomnik powinien zostać chroniony jako „eksponat muzealny”, będący element edukacyjnej opowieści o minionej PRL przeszłości - dodaje Dariusz Walerjański.

Opinia Komisji Kultury i Dziedzictwa Narodowego RM nie jest jednak wiążąca iwżaden sposób nie powstrzyma ewentualnego zarządzenia wojewody śląskiego. Są jednak pomysły na to, jak ten słynny w Zabrzu obiekt uratować. Komisja zamierza przeforsować wniosek o wpisanie pomnika Pstrowskiego do rejestru muzealiów Muzeum Górnictwa Węglowego i jako obiekt o charakterze zabytkowym, pozostawić „in situ” (z łac. w miejscu - przyp. red.). - Włączenie pomnika w poczet eksponatów muzealnych może go de facto ochronić. Mamy przecież, nawet w naszym regionie, muzea posiadające eksponaty rodem z PRL-u i nikt nie zamierza ich stamtąd usuwać - mówi Dariusz Walerjański.