„Cudowne” leki odchudzające mogą zmniejszać skuteczność doustnej antykoncepcji hormonalnej. Wpłynęło 40 raportów dotyczących ciąż

Brytyjska Agencja Regulacyjna ds. Leków i Produktów Medycznych (Medicines and Healthcare products Regulatory Agency, MHRA) wydała na swojej stronie internetowej ostrzeżenie dotyczące możliwego obniżenia skuteczności środków antykoncepcyjnych u kobiet stosujących popularne leki na cukrzycę typu 2 i otyłość, takie jak Ozempic, Wegovy i Mounjaro.

Informację opublikowano po tym, jak do agencji wpłynęło 40 raportów dotyczących ciąż, zarejestrowanych za pośrednictwem programu Yellow Card, który umożliwia obywatelom zgłaszanie działań niepożądanych leków.

Leki Ozempic i Wegovy zawierają semaglutyd, który imituje działanie naturalnego hormonu GLP-1. Dzięki temu wpływają na zwiększenie wydzielania insuliny, spowalniają opróżnianie żołądka oraz ograniczają uczucie głodu.

Z kolei tirzepatyd, będący substancją czynną w leku Mounjaro, oddziałuje nie tylko na GLP-1, ale również na drugi hormon – GIP – odpowiedzialny za regulację apetytu i poziomu glukozy we krwi.

Jak poinformowała MHRA, stosowanie Mounjaro może prowadzić do zmniejszenia skuteczności doustnych środków antykoncepcyjnych – szczególnie u kobiet z nadwagą. Dlatego zaleca się, aby pacjentki przyjmujące ten lek stosowały dodatkową ochronę w postaci antykoncepcji barierowej, np. prezerwatyw.

Z danych opublikowanych przez Guardiana wynika, że odnotowano 26 przypadków ciąż u kobiet stosujących Mounjaro w połączeniu z tabletkami antykoncepcyjnymi.

Wśród zgłoszeń przesłanych do MHRA znalazło się osiem przypadków ciąż u kobiet stosujących semaglutyd, a także dziewięć związanych z liraglutydem, substancją czynną wykorzystywaną m.in. w leku Saxenda, również stosowanym w leczeniu otyłości. Choć w zgłoszeniach nie wymagano podania, czy ciąża była planowana, w dwóch przypadkach wyraźnie zaznaczono, że doszło do niej nieumyślnie.

Jak wskazał organ nadzorujący, leków tych nie wolno przyjmować w czasie ciąży, podczas prób zajścia w ciążę lub karmienia piersią, ponieważ "nie ma wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa, aby stwierdzić, czy przyjmowanie leku może zaszkodzić dziecku".

Specjaliści zalecają, by kobiety planujące ciążę po zakończeniu terapii utrzymywały antykoncepcję nawet przez okres do dwóch miesięcy, zanim podejmą próbę poczęcia.

– Leki GLP-1 naśladują naturalne hormony wytwarzane w jelitach, które powodują uczucie sytości. Dzięki temu są skutecznym sposobem leczenia kobiet w celu utraty wagi. Otyłość zmniejsza płodność u kobiet. Tak więc kobiety z otyłością, przyjmujące leki GLP-1, mają większe szanse na zajście w ciążę niż przed utratą wagi. Ponadto uważamy, że wchłanianie doustnych tabletek antykoncepcyjnych może być zmniejszone w przypadku leków GLP-1, które spowalniają opróżnianie żołądka, chociaż potrzeba więcej badań, aby to potwierdzić – powiedziała dr Channa Jayasena, konsultantka w dziedzinie endokrynologii rozrodu i andrologii w Imperial College Healthcare NHS Trust, cytowana przez Guardiana.

Ekspertka, zwróciła także uwagę na potencjalne ryzyko związane z nieplanowaną ciążą w trakcie terapii GLP-1.

– Wytyczne opracowane przez MHRA są rozsądne, ponieważ podkreślają, że kobiety mogą przypadkowo zajść w ciążę podczas przyjmowania leków GLP-1. Nie wiemy, jak szkodliwe są leki GLP-1 w czasie ciąży; wiemy jednak, że inne formy odchudzania, takie jak operacja odchudzająca, mogą zwiększać ryzyko poronienia. Dlatego kobietom zaleca się, aby zrobiły wszystko, co w ich mocy, aby zapobiec ciąży podczas przyjmowania leków GLP-1 – mówiła badaczka, cytowana przez gazetę.

Dr Alison Cave, dyrektor ds. bezpieczeństwa w Brytyjskiej Agencji Regulacyjnej ds. Leków i Produktów Medycznych (MHRA), zaznaczyła na oficjalnej stronie agencji, że te leki są dopuszczone do leczenia określonych schorzeń, takich jak cukrzyca typu 2 i otyłość, i nie powinny być stosowane jako zabiegi estetyczne lub kosmetyczne. Podkreśliła także, że leki te nie stanowią szybkiego sposobu na utratę wagi i nie zostały ocenione pod kątem bezpieczeństwa, gdy są stosowane właśnie w taki sposób.

Zdaniem ekspertów pigułka antykoncepcyjna może nie wchłaniać się prawidłowo z powodu typowych skutków ubocznych, takich jak wymioty i biegunka, a także dlatego, że wspomniane leki spowalniają opróżnianie żołądka.

Brytyjska Agencja Regulacyjna ds. Leków i Produktów Medycznych twierdzi, że kobiety powinny stosować antykoncepcję podczas przyjmowania leków GLP-1 i przez pewien okres po tym, zanim zaczną próbować zajść w ciążę, dwa miesiące w przypadku Wegovy i Ozempic oraz jeden miesiąc w przypadku Mounjaro. Zaleca również, aby osoby stosujące Mounjaro i przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne stosowały także prezerwatywę przez cztery tygodnie po rozpoczęciu przyjmowania leku lub przeszły na inną metodę, taką jak spirala lub implant.

Brytyjska Agencja Regulacyjna ds. Leków i Produktów Medycznych zaleca pacjentom, aby przed rozpoczęciem stosowania leków odchudzających dokładnie omówili z lekarzem potencjalne ryzyko oraz korzyści związane z ich przyjmowaniem. Wskazuje również na konieczność zapoznania się z możliwymi skutkami ubocznymi tych preparatów.

Agencja ostrzega, że zakup leków od nielegalnych sprzedawców, takich jak salony kosmetyczne czy oferty dostępne w mediach społecznościowych, a także przyjmowanie ich bez wcześniejszej konsultacji z pracownikiem służby zdrowia, może wiązać się z poważnym zagrożeniem dla zdrowia i jest niezgodne z obowiązującym prawem. Najbezpieczniejszym sposobem na uzyskanie oryginalnego leku z grupy GLP-1 jest jego nabycie w legalnie działającej aptece.

W wytycznych Brytyjskiej Agencji Regulacyjnej ds. Leków i Produktów Medycznych przypomniano również o symptomach ostrego zapalenia trzustki, które, choć zdarza się rzadko, może stanowić poważne zagrożenie.

Najważniejszym objawem jest ostry ból w okolicach żołądka, promieniujący do pleców, który nie ustępuje. Osoby doświadczające takich dolegliwości powinny niezwłocznie zgłosić się do lekarza.