Jak doszło do Obalenia rządu Jana Olszewskiego?
W rozmowie z portalem i.pl Dyrektor Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej dr Sebastian Pilarski zwrócił uwagę na przyczyny, przez które rząd Jana Olszewskiego został odwołany.
- Jan Olszewski jako szef rządu naruszył kilka tematów tabu, które były wynikiem porozumień „okrągłego stołu”. Porozumienie zawarte między przedstawicielami PZPR a tą częścią opozycji, która zdecydowała się na kompromis z komunistami, skutkowało między innymi brakiem jasnego rozliczenia z przeszłością. Kwestia funkcjonowania komunistycznych służb specjalnych (cywilnych i wojskowych), łącznie z kwestią wykorzystania agentury, obecnej w życiu publicznym także po roku 1989, miała być niepodejmowana w debacie publicznej - powiedział dr Sebastian Pilarski.
- Z racji dążeń do rozliczenia z komunistycznym balastem, podjęta została kwestia lustracji, czy wskazania osób, które były uwikłane we współpracę agenturalną, a były obecne w życiu publicznym już po roku 1989. To spowodowało, że powstało coś, co można byłoby nazwać koalicją strachu, czyli strachu przed wskazaniem powiązań ze Służbą Bezpieczeństwa. To był główny powód i kwestia, która doprowadziła do tego, co nazywamy „nocą teczek”, czyli wydarzeń z 4 czerwca 1992 roku - dodał Dyrektor Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w rozmowie z portalem i.pl.
- Kwestia druga to sprawa oceny przemian własnościowych następujących od roku 1989. Premier Olszewski i jego rząd nie godzili się na ten model prywatyzacji, który doprowadził do uwłaszczenia nomenklatury, więc to był drugi powód niezadowolenia establishmentu III Rzeczypospolitej wobec działań Jana Olszewskiego - wskazał Dyrektor Biura Badań Historycznych IPN.
- Kwestia trzecia to z kolei próba wydobycia Polski z postsowieckiej szarej strefy wpływów, będącej formą jakiegoś zawieszenia między strukturami zachodnimi a strukturami, które były budowane wcześniej przez Związek Sowieckim. Mowa tutaj oczywiście o tej orientacji prozachodniej rządu Olszewskiego - powiedział Sebastian Pilarski.
Czy można było uniknąć obalenia rządu Jana Olszewskiego?
Portal i.pl zapytał również dr Sebastiana Pilarskiego, czy można było w jakiś sposób uniknąć odwołania rządu Jana Olszewskiego. Jak zaznaczył historyk, biorąc pod uwagę układ sił politycznych, było to w zasadzie niemożliwe.
- Biorąc pod uwagę układ ówczesnych sił politycznych, wydaje się, że było to w zasadzie niemożliwe. Najważniejsze siły polityczne, które wówczas zasiadały w Sejmie, były zdeterminowane, aby ten rząd obalić. Mam na myśli wniosek z 29 maja, który wprost doprowadził do obalania rządu. Było to porozumienie Unii Demokratycznej, Kongresu Liberalno-Demokratycznego i Polskiego Programu Gospodarczego. Wszystkie były przeciwko rządowi Olszewskiego, więc nie było tutaj możliwości obrony. Z resztą Jan Olszewski sam o tym po latach wspominał, że sytuacja jego rządu była bardzo trudna - powiedział.
- Musimy wziąć również pod uwagę kluczową postawę prezydenta Lecha Wałęsy, który po powrocie z Moskwy, gdzie odbywały się bardzo istotne rozmowy dotyczące ułożenia relacji polsko-rosyjskich i podpisany został układ o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy, wycofał poparcie dla rządu Jana Olszewskiego, wyraźnie stwierdzając, że do premiera stracił zaufanie. Działo się to 26 maja, a więc dwa dni przed przyjęciem przez Sejm uchwały lustracyjnej. Olszewski i jego gabinet znaleźli się w sytuacji, kiedy byli atakowani zarówno przez partie zasiadające w Sejmie, jak i przez prezydenta Wałęsę - dodał Dyrektor Biura Badań Historycznych IPN.
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal i.pl codziennie. Obserwuj i.pl!
rs
