Temperatura w Jamnie wynosi obecnie 20,2 stopnia C, w jeziorze Lubie 20,8, Komorze 22,5, Drawsko 21, Ińsko 22,4, Ostrowie 23, a w jeziorze Bytyń Wielki 21,3. Tak jest od lat. Woda w polskich jeziorach jest coraz cieplejsza. Efekt? Wiele jezior zarasta, zakwita, wysycha...
- To nie jest dobry trend - mówią naukowcy. Przy każdej rozmowie alarmują: coraz większy obszar kraju jest objęty suszą hydrologiczną.
To jest oczywiście efekt ocieplania klimatu. Średnie temperatury w Polsce są coraz wyższe. Również temperatura wody rośnie, a to z kolei (na zasadzie domina) sprawia, że nawet przy tych samych ilościach opadów tempo parowania jest wyższe. Jeziora się kurczą - zmniejsza się poziom wody. A im są płytsze, tym cieplejsze, a co za tym idzie, coraz bogatsze zarówno w związki biologiczne, jak i chemiczne.
- Rosnąca temperatura jest jednym z powodów wzbogacania wody w substancje odżywcze, które powodują zakwity - twierdzi prof. Robert Czerniawski, dyrektor Instytutu Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego.
Pojawiają się więc glony, sinice...
- Spada też rozpuszczalność tlenu w wodzie, powodująca przyduchę u ryb - dodaje prof. Czerniawski.
Z kolei brak tlenu wstrzymuje mineralizację martwej materii organicznej, przez co na dnie powstaje muł. Poza tym woda zaczyna gnić: można to rozpoznać po zapachu, bo śmierdzi siarkowodorem. Nasze jeziora są więc w niezbyt dobrej kondycji. Naukowcy przypominają, że jeszcze kilkanaście lat temu średnia roczna temperatura była niższa od obecnej. Zimą padał śnieg, który wiosną wolno topniał. Woda miała czas, by wsiąknąć w ziemię. Obecnie zimą zamiast śniegu coraz częściej padają deszcze. Woda, której uśpione rośliny nie wykorzystują, spływa do rzek.
Wybory 2025. Zwycięstwo Nawrockiego, wysoka frekwencja
Dekadę temu lata były również chłodniejsze, poza tym opady nie były tak intensywne. Po burzy nadmiar wody nie nadąża wsiąkać w grunt i w większości odpływa, nierzadko powodując przy tym powodzie. Gwałtowne deszcze nie powodują więc zwiększenia się tzw. zasobów wodnych.
Jak temu zaradzić? Żeby zapobiegać i powodziom, i suszom, potrzebne jest odpowiednie magazynowanie wody. Trzeba więc budować zbiorniki retencyjne, które będą ją gromadziły. Poza tym należy ograniczyć dopływ nawozów i ścieków do jezior. O tym, że to działa, świadczy stan jeziora Głębokie w Szczecinie. Chociaż jakość wody w nim nie jest doskonała, to jednak od momentu skanalizowania dzielnicy jest całkiem nieźle.
Dobrym przykładem jest też jezioro Ińsko. A także Siecino. Zbiorniki te są otoczone lasem, które tworzą bufor chroniący je od spływających z pól nawozów. W tych jeziorach woda jest czystsza i chłodniejsza. A jak chłodniejsza, to więcej w niej powietrza.
- Prawdziwy dramat rozgrywa się w jeziorze Jamno - przyznaje prof. Czerniawski. - To płytka zupa pełna sinicy.
Zdaniem naukowca, montaż wrót odcinających jezioro od wymiany wody z Bałtykiem sprawił, że jezioro przestało być akwenem przymorskim.
- To jezioro się wysładza - twierdzi. - A wysoka temperatura przyspiesza zakwity.
Dla przykładu w Jamnie widoczność jest rzędu 20, maksymalnie 50 cm. W najzimniejszym polskim jeziorze, Morskim Oku, widoczność jest na kilkanaście metrów.
Meteorolodzy, rolnicy i leśnicy przyznają: w tym sezonie ponownie mamy w Polsce suszę. Niestety, nau-kowcy nie mają dobrych wieści: przewidują, że sytuacja hydrologiczna kraju będzie się pogarszać. I nie tylko z uwagi na zmiany klimatyczne, ale także z powodu niewłaściwie prowadzonej przez dziesięciolecia gospodarki wodnej.
