Ich stosowanie może skutkować nowotworem. Rakotwórcze chemikalia w opakowaniach na żywność i kosmetykach. Unia Europejska szykuje zakaz

Unia Europejska przygotowuje się do wprowadzenia zakazu stosowania PFAS. Substancje perfluoroalkilowe i polifluoroalkilowe, znane szerzej pod skrótem PFAS, to grupa ponad 9 tysięcy syntetycznych związków chemicznych, które ze względu na swoją wyjątkową trwałość chemiczną są określane mianem „wiecznych chemikaliów”. Znaleźć je można między innymi w:

• opakowaniach na żywność na wynos,

• sprzęcie elektronicznym,

• kosmetykach,

• materiałach budowlanych,

• wodoodpornych ubraniach i butach,

• namiotach i sprzęcie outdoorowym,

• patelniach z powłoką teflonową,

• klejach, farbach, środkach czyszczących,

• tuszach do rzęs,

• kremach przeciwsłonecznych,

• antyperspirantach,

• balsamach do ust.

Choć wcześniej zakładano, że decyzje legislacyjne zapadną dopiero po 2026 roku, tempo prac uległo zmianie. Pod koniec 2024 roku Komisja Europejska poinformowała o przyspieszeniu procesu legislacyjnego, wskazując na pilną potrzebę działań w obliczu skali zagrożenia. Obecnie trwają konsultacje z krajami członkowskimi, a projekt przepisów jest na końcowym etapie opracowania.

Planowane regulacje mogą znacząco wpłynąć na rynek konsumencki – szczególnie w branżach takich jak kosmetyka, tekstylia, elektronika czy AGD. Firmy będą zmuszone do poszukiwania nowych surowców, modyfikacji receptur oraz dostosowania procesów produkcyjnych i łańcuchów dostaw.

Część państw członkowskich już wcześniej zdecydowała się na własne ograniczenia – przykładowo Dania i Francja zakazały stosowania PFAS w odzieży wodoodpornej oraz niektórych artykułach higienicznych.

Komisja Europejska przewiduje jednak pewne wyjątki – w sektorach, gdzie zastąpienie tych związków jest obecnie technicznie trudne lub niemożliwe, jak przemysł lotniczy, motoryzacyjny, energetyczny czy sprzęt przeciwpożarowy, zakaz zostanie wdrożony stopniowo lub w ograniczonym zakresie.

Trwałość chemiczna PFAS, choć przydatna w przemyśle, jest niezwykle szkodliwa dla środowiska. Substancje te nie tylko zatruwają glebę i wodę, ale także kumulują się w organizmach, powodując długoterminowe konsekwencje zdrowotne. Coraz więcej badań potwierdza, że PFAS mogą przyczyniać się do poważnych problemów zdrowotnych, między innymi:

• uszkodzeń wątroby,

• schorzeń nerek,

• problemów z układem odpornościowym,

• zaburzeń hormonalnych,

• rozwoju niektórych nowotworów.

Oprócz tego „wieczne chemikalia” mogą przyczyniać się do problemów z płodnością.