Kara śmierci na świecie. 10 października to Światowy Dzień Przeciw Karze Śmierci

Po praz pierwszy dzień ten obchodzony był w 2003 roku przez Światową Koalicję przeciwko Karze Śmierci. Od tamtego momentu jest on cyklicznym wydarzeniem, odbywającym się 10 października. Wspiera go wiele organizacji i światowych instytucji, w tym ONZ, Rada Europy i Unia Europejska.

W 2007 roku RE ustanowiła Europejski Dzień Przeciw Karze Śmierci, także na dzień 10 października.

Głównym celem dnia jest sprzeciw wobec stosowania i orzekania najwyższego wymiaru kary na całym świecie. Co roku jednak obchody skupiają się na konkretnym wątku. W tym roku organizatorzy skupiają się na wątku powiązania kary śmierci z torturami i innymi przykładami nieludzkiego traktowania.

W Europejski Dzień Przeciwko Karze Śmierci, Unia Europejska przypomina, w jaki sposób działa na rzecz zniesienia najwyższego wymiaru kary.

Obecnie 54 kraje świata orzekają najwyższy wymiar kary. Wśród nich jest tylko jedno państwo Europy, jest to Białoruś. Rosja co prawda nie usunęła jej ze swojego prawa, ale od 1996 obowiązuje tam moratorium i wyroki nie są orzekane ani wykonywane. Kara śmierci znajduje się również w kodeksie karnym nieuznawanej republiki Naddniestrza, ale nigdy jej nie wykonano, a od 1999 roku obowiązuje moratorium.

W 2021 roku oficjalnych egzekucji przeprowadzono najwięcej w Iranie – 353. Jednak najprawdopodobniej jest to znacznie mniej niż w Chinach, które nie podają liczby osób, które zostały stracone.

W znaczącej większości państw rozwiniętych kara śmierci nie obowiązuje. Wyjątkami są Japonia, Korea Południowa i Stany Zjednoczone.

W Ameryce Południowej tylko jedno państwo orzeka karę śmierci, jest to niewielka Gujana, dawna brytyjska kolonia leżąca na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego. Najwięcej krajów, w których obowiązuje kara śmierci leży w Azji oraz Afryce.

Karę śmierci wprowadziły także samozwańcze republiki na wschodzie Ukrainy - Ługańska Republika Ludowa i Doniecka Republika Ludowa. W ten sposób skazani na nią zostali złapani przez separatystów cudzoziemcy, walczący po stronie ukraińskiej.

Najwyższy wymiar kary w Polsce obowiązywał formalnie do września 1998 roku, kiedy to weszła w życie nowelizacja kodeksu karnego z 1997 roku. Ostatnią egzekucję wykonano w 1988 roku. Rok później Sejm ogłosił amnestię dla skazanych na śmierć, zamieniono im wyrok na 25 lat więzienia.

Między rokiem 1988 a 1995 skazano jeszcze 10 osób, a ostatni wyrok śmierci zapadł w 1996 roku. Jednak żadna z tych osób nie trafiła na stryczek, wyroki wydane po amnestii z 1989 roku zamieniono na przywrócone w 1995 roku dożywocie, kiedy również wprowadzono ustawowe moratorium na okres 5 lat.

Według Ogólnopolskiego Badania Wiktymizacyjnego Polaków z 2020 roku, przeprowadzonego przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, funkcjonujący przy Ministerstwie Sprawiedliwości, 43 procent Polaków chciałoby przywrócenia kary śmierci, a 41 procent jest przeciw.

lena