Kim jest Maia Sandu? Wszystko o pierwszej w historii pani prezydent Mołdawii

Maia Sandu przebywa z wizytą w Warszawie. Do polskiej stolicy przybyła, aby - jak inni przywódcy regionu - wziąć udział w szczycie Bukareszteńskiej Dziewiątki - państw wschodniej flanki NATO. Wcześniej mołdawska prezydent spotkała się z prezydentem Andrzejem Dudą. Podczas rozmowy politycy poruszyli tematy związane z bezpieczeństwem, wewnętrzną sytuacją gospodarczą, społeczną, polityczną i energetyczną Mołdawii, a także jej ścieżki do akcesji do Unii Europejskiej. Także w środę doszło do spotkania Sandu z prezydentem USA Joe Bidenem. Amerykański przywódca "potwierdził silne poparcie USA dla suwerenności i integralności terytorialnej Mołdawii".

Co wiemy o prezydent Mołdawii, która gości w naszym kraju? Maia Sandu urodziła się 24 maja 1972 w Risipeni. W Kiszyniowie ukończyła studia z zarządzania. Następnie kształciła się w zakresie stosunków międzynarodowych na Akademii Administracji Publicznej przy Prezydencie Republiki Mołdawii. W 2010 ukończyła John F. Kennedy School of Government na Uniwersytecie Harvarda.

Karierę zawodową rozpoczęła w połowie lat 90. Pracowała wówczas jako konsultantka, a następnie zastępca kierownika wydziału w Ministerstwie Gospodarki. Następnie, do 2005 roku, była ekonomistką w biurze Banku Światowego w Kiszyniowie. Potem powróciła do resortu gospodarki, gdzie przez rok pełniła funkcję dyrektora generalnego makroekonomicznych programów polityki i rozwoju. W latach kolejnych pracowała jako konsultantka ds. reformy centralnej administracji publicznej, a później jako doradca dyrektora zarządzającego Banku Światowego w Waszyngtonie.

Przełomem był dla Sandu rok 2012. To właśnie wtedy - z rekomendacji Partii Liberalno-Demokratycznej - objęła funkcję ministra edukacji w drugim rządzie Vlada Filata. Szefem tego resortu pozostawała za rządów trzech kolejnych premierów.

23 lipca 2015 roku została kandydatką Partii Liberalno-Demokratycznej na premiera. Postawiła jednak warunek: stanie na czele rządu, jednak po dymisji szefa Narodowego Banku Mołdawii i prokuratora generalnego. Ostatecznie premierem został Valeriu Streleța, a Sandu znalazła się poza rządem.

W grudniu 2015 roku utworzyła platformę "În /pas/ cu Maia Sandu". Na jej bazie w kolejnym roku powstała Partia Akcji i Solidarności.

W roku 2016 Sandu po raz pierwszy ubiegała się o fotel prezydenta. Kandydowała jako wspólna reprezentantka PAS oraz partii Platforma Godność i Prawda. Choć udało jej się przejść do drugiej tury, to musiała ostatecznie uznać zwycięstwo swojego rywala - przegrała z Igorem Dodonem z Partii Socjalistów Republiki Mołdawii.

Kolejne lata kariery politycznej Sandu były niezwykle dynamiczne i pełne zaskakujących zwrotów akcji. W 2019 roku współtworzyła centroprawicową i proeuropejską koalicję wyborczą ACUM Platforma DA și PAS i uzyskała mandat do parlementu krajowego. Kiedy kilka miesięcy po wyborach Mołdawia mierzyła się z kryzysem politycznym jej ugrupowanie utworzyło wraz z socjalistami sojusz przeciwko Demokratycznej Partii Mołdawii. Dzięki niemu Sandu stanęła na czele rządu. Utworzenie przez nią gabinetu Sąd Konstytucyjny, uchodzący za kontrolowany przez demokratów, uznał za niezgodny z ustawą zasadniczą.

Porozumienie z socjalistami nie trwało jednak długo. Kością niezgody okazała się procedura wyboru prokuratora generalnego. Konflikt na tym tle doprowadził do rozpadu koalicji i wotum nieufności wobec Sandu. Udało się je przegłosować dzięki zgodności w tej kwestii socjalistów i demokratów.

W wyborach prezydenckich w 2020 roku Sandu była jednym z ośmiu kandydatów. W drugiej turze ponownie zmierzyła się z Igorem Dodonem. Tym razem to jednak ona wygrała i 24 grudnia 2020 roku została pierwszą kobietą w historii Mołdawii piastującą urząd prezydenta.

Prywatnie Maia Sandu jest singielką. Nie doczekała się też dzieci.

dś