Populiści mogą umocnić się we Włoszech po najbliższych wyborach. Beppe Grillo i Ruch Pięciu Gwiazd będzie znaczącą siłą w parlamencie?

Są bardzo młodzi i ambitni. Dążą do jak najwyższych celów. Osiągnęli je lub są od tego o krok. Tak można w skrócie przedstawić główne postacie włoskiego Ruchu Pięciu Gwiazd (R5G). Ich kandydat na premiera Luigi Di Maio ma zaledwie 31 lat. Wybrana niedawno na burmistrza Rzymu Virginia Raggi skończyła 39 lat. Sześć lat młodsza od niej jest nowa burmistrz Turynu Chiara Appendido. Patronem, twórcą i główną postacią R5G jest popularny komik i bloger Beppe Grillo. Sam nie może startować w wyborach, bo na początku lat 80. został skazany za nieumyślne spowodowanie wypadku, w którym śmierć poniosło trzech pasażerów, kierowanego przez niego pojazdu.

Beppe Grillo i R5G to przyszłość włoskiej polityki
Czy jego ruch ma szansę już za kilka miesięcy objąć władzę we Włoszech?

- Uważam, że po wyborach, do których dojdzie 4 marca, R5G umocni swoją pozycję wśród trzech największych ugrupowań na włoskiej scenie politycznej - analizuje Davide Lessi, dziennikarz polityczny włoskiego dziennika La Stampa w rozmowie z Agencją Informacyjną Polska Press. - Oczywiście nie oznacza to, że ruch Beppe Grillo przejmie władzę w kraju. Nasze nowe prawo wyborcze nagradza bowiem partie tworzące koalicje. W tej chwili wydaje się, że rządzić będzie ponownie centroprawicowa koalicja pod wodzą 81-letniego Silvio Berlusconiego. Pomimo tego R5G ma szansę objąć władzę. Może to uczynić na dwa sposoby. Po pierwsze zdobywając powyżej 40 procent głosów w najbliższych wyborach (obecnie sondaże dają Ruchowi około 28 procent poparcia). Po drugie tworząc koalicję rządową po zakończeniu głosowania. Właśnie dlatego niedawno działacze RPG zmienili statut swojej partii. Dzięki temu może ona wchodzić w koalicje z innymi partiami.

CZYTAJ TAKŻE: Populizm, nacjonalizm, domieszka faszyzmu. Skrajna prawica w Europie ma się dobrze

Beppe Grillo założył swój ruch w październiku 2009 roku. Odtąd w każdych wyborach ugrupowanie zdobywało coraz więcej głosów. Po raz pierwszy wystartowało w wyborach regionalnych w 2010 roku. Wynik był bardzo skromny. Zaledwie kilka procent poparcia. Oznaczało to wprowadzenie jedynie pojedynczych radnych, do rad takich regionów jak Emilia-Romania i Piemont. To nie zniechęciło Grillo, który wykorzystując popularność swojej strony internetowej beppegrillo.it i z pomocą serwisów społecznościowych organizował masowe wiece. Piętnował tam polityków posiadających zarzuty karne. Taka działalność przyniosła znakomite rezultaty. Już w 2012 roku R5G wygrał w lokalnych wyborach w Parmie. Jego kandydat Federico Pizzarotti został wybrany na stanowisko burmistrza tego miasta.

To był przełomowy moment. Od tej chwili poparcie dla Ruchu szybko rosło, dochodząc w sondażach do około 15 procent. I właśnie tyle dostał w regionalnych wyborach na Sycylii. W 2013 roku we Włoszech odbywały się wybory parlamentarne, w których partia odniosła ogromny sukces. Zdobyła 25 procent głosów, co dało 50 mandatów w Senacie i 110 w Izbie Deputowanych. Kolejnymi sukcesami były wybory regionalne w Rzymie i Turynie. W obu tych miastach wygrali kandydaci Ruchu. W stolicy Włoch burmistrzem została wspomniana już 39-letnia Virginia Raggi, pierwsza kobieta na tym stanowisku w historii miasta i najmłodsza burmistrz w jego najnowszej historii.

Zaledwie kilka miesięcy temu, we wrześniu 2017 roku w ruchu przeprowadzono prawybory. Zwyciężył w nich bezapelacyjnie, zaledwie 31-letni i w przeciwieństwie do niemiłosiernie zarośniętego Beppe Grillo, perfekcyjnie ogolony, były kelner Luigi Di Maio. Tym samym został politycznym liderem swojego ugrupowania i kandydatem na premiera w marcowych wyborach.

Di Maio to obok austriackiego kanclerza Sebastiana Kurza na pewno jeden z najbardziej obiecujących polityków młodego pokolenia w Europie. Obaj pochodzą z partii uważanych powszechnie za antysystemowe i zwalczające dotychczasowe elity.

- Di Maio już dziś studiuje, jak zostać premierem. Zachowuje się, mówi i porusza się jak premier - ocenia go Alberto Castelvechci, ekspert do spraw wizerunku, cytowany przez agencję AFP.

Cyberdemokracja według założeń komika Beppe Grillo
W swoim programie R5G chce przede wszystkim wyjścia Włoch ze strefy euro. Jednym z głównych postulatów jest odebranie przywilejów obecnej klasie politycznej. Kolejne punkty to likwidacja finansowania partii politycznych z budżetu państwa oraz radykalne ograniczenie pensji pobieranych przez członków parlamentu. Wreszcie klasyczny postulat wszystkich partii we Włoszech ale i na całym świecie, czyli walka z korupcją. Ugrupowanie opowiada się również za szeroko rozumianą demokracją elektroniczną, czyli rządami przy pomocy elektronicznych narzędzi komunikacyjnych oraz elektroniczny dostęp obywateli do usług organów administracji państwowej. Taka cyberdemokracja ma służyć budowie społeczeństwa obywatelskiego, ułatwieniu większego udziału obywateli w debacie publicznej. W samych wyborach według postulatów ruchu powinna być powszechnie dostępna możliwość głosowania przez Internet. Dzięki realizacji tych postulatów ma dojść do łatwiejszej konsolidacji nawet niewielkich społeczności czy rozproszonych grup interesów.

CZYTAJ TAKŻE: Polityczne rechoty i chichoty, czyli Ruch Pięciu Gwiazd, Partia Przyjaciół Piwa, Partia Seksu i inni

Choć stanowisko ruchu Beppe Grillo w sprawie cyberdemokracji jest dokładnie określone, to w innych dziedzinach trudno o jasny przekaz partyjnego programu.

- Ciężko jednoznacznie ocenić, co stanie się w przypadku zwycięstwa R5G - dodaje Davide Lessi z La Stampy. - Ich program to prawdziwa łamigłówka. Nie zajmują jasnego stanowiska w najważniejszych dla Włoch sprawach, takich jak przede wszystkim imigracja do naszego kraju i do Europy. Jednocześnie wydają się być niezdolni do objęcia rządów nad całym państwem, a nie jak dotychczas tylko nad jego kilkoma regionami i miastami.

Obserwatorzy włoskiej sceny politycznej uważają, że w przypadku zwycięstwa R5G Włochy mogą wiele stracić w kwestii ekonomicznej stabilności. Część z tych, którzy wcześniej obawiali się objęcia władzy w kraju przez Berlusconiego, woli przewidywalnego Silvio niż komika Beppe Grillo. Takie zdanie ma Bill Elliot, były redaktor naczelny The Economist, który w przeszłości stwierdził, że Berlusconi nie nadaje się do rządzenia Włochami, a obecnie uważa, że lepiej gdyby po marcowych wyborach władzę objęła centroprawicowa koalicja pod wodzą Berlusconiego niż R5G

- Pomimo tych wszystkich obaw uważam, że zwycięstwo Grillo nie będzie większym problemem dla włoskiej demokracji - wyjaśnia Davide Lessi. - Jednocześnie niedoskonałe prawo wyborcze we Włoszech powoduje, że bardzo trudno będzie każdej ze zwycięskich partii utworzyć stabilną większość parlamentarną. Może to doprowadzić do sytuacji, gdy moi rodacy pójdą ponownie do wyborów nie za ustawowe pięć lat, ale znacznie szybciej.

Beppe Grillo ma prawie 70 lat lat. Lecz nie chce być w gorszej kondycji fizycznej od młodych wilków ze swojej partii, którzy przejmują władzę w kolejnych włoskich miastach. Codziennie pływa w morzu. Kilka lat temu zdecydował się popłynąć wpław do Sycylii przez Cieśninę Mesyńską. Po wyjściu na ląd ruszył pieszo, zatrzymując się u lokalnych gospodarzy. Właśnie takie bezpośrednie podejście , dystans do siebie i poczucie humoru powodują, że R5G może wygrać wybory. I pomyśleć, że Grillo mógł zmarnować polityczny talent, bo uczył się księgowości i chciał pracować dla ojca w firmie produkującej lampy.

Antyfaszystowska demonstracja przerodziła się w pole bitwy. Zamieszki we Włoszech