Miłosierdzie Boże wypisane na kartach Starego Testamentu

Prośba o przebaczenie grzechów niemal od początku była obecna w historii Narodu Wybranego. Mojżesz błagał Boga o miłosierdzie po tym, jak Izraelici zgrzeszyli oddając hołd złotemu cielcowi na Górze Synaj. Król Dawid po grzechu z Batszebą zostawił nam Psalmy. Starotestamentalne historie są przykładem i ukazują drogę, na której Bóg objawiał swoje Miłosierdzie Narodowi Wybranemu.

W komentarzu do Ewangelii na Niedzielę Miłosierdzia, przywołując żydowski święty dzień Jom Kipur – „Dzień Pojednania”, rabin Oded Peles podkreśla, że przebaczenie jest darem, ale i wyzwaniem, a „droga do przebaczenia i ponownego zjednoczenia z Bogiem musi obejmować głęboki wewnętrzny proces – zajrzenie do wnętrza naszych serc i wsłuchanie się w wołanie o pojednanie naszych przyjaciół”.

Dzieciom zawsze trudno jest wybaczyć rówieśnikom, którzy ich obrazili. Czy w ogóle jest sens wybaczać komuś, kto nas uraził? Przebaczenie jest wyzwaniem.

W Ewangelii Jana Jezus naucza: „Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane” (J 20,23).

Po tym, jak Izraelici zgrzeszyli oddając hołd złotemu cielcowi, Mojżesz błagał Boga o przebaczenie i miłosierdzie dla Narodu. Bóg uczy nas przez Mojżesza, jak odnowić przymierze – modląc się Trzynastoma Atrybutami Miłosierdzia (por. Wj 3,6-7). Modlitwa ta jest kluczowym wezwaniem podczas świętego dnia Jom Kipur – „Dnia Pojednania”, kiedy prosimy i modlimy się do Boga o przebaczenie.

Jednak to król Dawid nauczył nas o grzechu, o wyznaniu win i drodze do przebaczenia. Po tym, jak król zgrzeszył z Batszebą, błagał Boga: „Zmiłuj się nade mną, Boże, w swojej łaskawości, w ogromie swego miłosierdzia wymaż moją nieprawość! (…) Uznaję bowiem moją nieprawość, a grzech mój jest zawsze przede mną. (…) Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste i odnów w mojej piersi ducha niezwyciężonego!” (Ps 51). Ten sam król, który osiągnął szczyt uwielbienia, chwały i bliskości z Bogiem modli się: „Boże mój, skało moja, na którą się chronię, tarczo moja, mocy zbawienia mego i moja obrono!” (2 Sm 22,3). Król wznosi modlitwę w środku nocy: „Wstaję o północy, aby Cię wielbić za słuszne Twoje wyroki” (Ps 119, 62).

I tak w miesiącu Elul, miesiącu miłosierdzia i przebaczenia, oraz w okresie Wielkich Świąt, Żydzi wstają bardzo wcześnie rano, aby błagać Boga o przebaczenie. Przebaczenie wymaga od nas znacznego wysiłku ciała i duszy, aby wznieść nas z powrotem do Boga. Specjalne modlitwy i melodie oraz dęcie w barani róg szofar towarzyszą tym szczególnym dniom żydowskiego roku.

Podobnie jak Jezus w Ewangelii wg św. Jana, nauczali również mędrcy z Miszny: „Ponadto za wykroczenia między człowiekiem a Bogiem Jom Kipur jest odpokutowaniem; jednak za wykroczenia między jedną osobą a drugą, Jom Kipur nie odpokutuje, dopóki człowiek nie ułagodzi drugiej osoby” (Traktat Miszny Joma, rozdział 8,9).

Zanim zwrócimy się do miłosiernego Boga o przebaczenie, musimy najpierw poprosić naszych przyjaciół, członków naszej rodziny, naszych kolegów – o wybaczenie nam wszystkiego, czym ich uraziliśmy.

Rabin Gamaliel Trzeci mówi, że „każdy, kto ma współczucie dla stworzeń Bożych, dostąpi współczucia z Nieba, a kto nie ma współczucia dla stworzeń Bożych, nie dostąpi współczucia z Nieba”.

Droga do przebaczenia i ponownego zjednoczenia z Bogiem musi obejmować głęboki osobisty proces współczucia, zajrzenia do wnętrza naszych serc, jak również wsłuchania się w wołanie naszych przyjaciół o pojednanie.

„Otwórz moje wargi, Panie, a usta moje będą głosić Twoją chwałę” (Ps 51,17).

Rabin Oded Peles - izraelski edukator, kantor, muzykolog i przewodnik. Urodził się w Petach Tikwa w Izraelu w holendersko-niemieckiej rodzinie żydowskiej. Podążając śladami swojego dziadka, znanego kantora synagogi w Rotterdamie w Holandii, służył i występował jako kantor w społecznościach żydowskich na całym świecie przez ponad trzydzieści lat.
Centrum Heschela KUL