Akcję „Nie świruj, idź na wybory” zainicjował fotograf Tomasz Sikora. W założenia ma ona zachęcać, do wzięcia udziału w głosowaniu na poszczególne partie w najbliższych wyborach do Sejmu i Senatu. Jak tłumaczył Sikora na antenie TOK FM, inicjatywa skierowana była głównie do ludzi młodych, którzy „nie są w stanie stwierdzić, co jest prawdą, a co nie”. - Ja uważam, że taką prostą formą jest po prostu zatrzymać się, poklepać ich po ramieniu i powiedzieć: „słuchaj, nie świruj, idź na wybory”- mówił.
Na kogo głosować?
Akcję promują zarówno znane osoby – m.in. muzyk Zbigniew Hołdys, czy aktorzy: Olgierd Łukaszewicz, Andrzej Chyra i Janusz Gajos – jak i zwykli Polacy. Część z występujących widocznych na materiałach wideo, oprócz werbalnego zachęcania do głosowania, symuluje choroby psychiczne.
Politycy PiS: Śmieją się z chorych psychicznie
Niektórzy użytkownicy mediów społecznościowych, w tym politycy związani z PiS uznali, że akcja stygmatyzuje osoby mające problemy ze zdrowiem psychicznym. Sprawę skomentował m.in. europoseł PiS Joachim Brudziński. - Jakaś dziwna moda zapanowała wśród niektórych aktorów, znanych z miłości do totalnych. Chyba rywalizują w konkursie kto z zrobi z siebie większego pajaca - stwierdził.
- Parodiowanie osób niepełnosprawnych? To prosta sugestia, że „trzeba być lepszym od nich”. Czegoś tak obrzydliwego dawno nie widziałem. Podobne ruchy mogą dotyczyć np. osób z porażeniem mózgowym, czyli często niewinnych, marzących o akceptacji. Po prostu wielki skandal – pisał na Twitterze z kolei wiceminister sprawiedliwości Patryk Jaki.
"Świrowanie" obraża?
Czy słowo „świrować” można odbierać jako atak na osoby mające problemy psychiczne? Prof. Małgorzata Marcjanik, wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim i członkini Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, podkreśla w rozmowie z Agencją Informacyjną Polska Press, że pomiędzy słowem „świr” a słowem „świrować” nie ma znaku równości. - Owszem jest „świr” w znaczeniu osoby, która ma jakąś przypadłość, ale „świrować” to synonim takiego potocznego „no weź się nie wygłupiaj”, czyli „nie zachowuj się dziwacznie” - tłumaczy ekspertka.
Jej zdaniem słowo „świrować” użyte w zdaniu „Nie świruj idź na wybory” nie powinno się źle kojarzyć.
Problemem mogą być jednak krótkie materiały wideo dołączone do hasła promującego prowyborczą akcję. Jednak zdaniem dr. Konrada Maja, psychologa społecznego i wykładowcy na Uniwersytecie SWPS w Warszawie, słowo „świrować”, czy „świr” często odnosi się do zachowań nietypowych, oryginalnych, a nawet kreatywnych i ma sens pozytywny. - Na przykład mówi się o kimś, że „z niego to jest niezły świr”. Równie dobrze czepiać moglibyśmy się innych określeń. Dla przykładu jeśli ktoś powie „nie rób scen”, to ci aktorzy, którzy występują w tej kampanii, mogliby powiedzieć, że na co dzień tysiące Polaków ich obraża tym sformułowaniem, bo oni występują na scenie – tłumaczy ekspert.
Zdaniem Maja ci, którzy „podnoszą tę sprawę mają najprawdopodobniej przekonanie, że osoba niepełnosprawna jest „świrem”, a tak nie jest”. - Moim zdaniem jest to próba stworzenia tych powiązań, gdyż komuś się ta akcja nie podoba – stwierdza.
Dr Maj podkreśla, że te różne nietypowe zachowania ukazane na filmikach, można interpretować właśnie jako owo „świrowanie”, czyli oryginalne pokazywanie swojej osoby. - Dla przykładu ludzie różnie się wygłupiają na różnych imprezach towarzyskich. Widzimy różne zachowania, ale nikogo nie oskarżamy wtedy o obrażanie niepełnosprawnych – mówi.
I dodaje: - Absolutnie nie sądzę, żeby osoby przedstawione na filmach, bardzo inteligentne i często biorące udział w akcjach społecznych, nagle zachciały nabijać się z osób niepełnosprawnych.
Psycholog zaznacza, że ważny jest zawsze kontekst, to jaki jest cel i co chcemy osiągnąć. - Dla przykładu swastyka na murze, a swastyka w galerii sztuki. Trzeba zastanowić się jaką ona ma pełnić funkcję - czy ostrzeżenia, czy zachęcania do tego, żeby iść za tą ideologią. I tu jest tak samo. Jeśli ktoś mówi o nieświrowaniu, to trzeba zastanowić się czy chce obrażać niepełnosprawnych, czy poprzez ten komunikat trafić do młodzieży i osiągnąć bardzo pozytywny i ważny skutek jakim jest udział w wyborach – kwituje.
Rzecznik Praw Obywatelskich: Szanujmy godność
Do sprawy odniósł się Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar w wydanym w czwartek oświadczeniu.
„Rzecznik Praw Obywatelskich, jako konstytucyjny organ ochrony praw człowieka wyraża poparcie dla inicjatyw, których celem jest zachęcenie obywatelek i obywateli do udziału w zbliżających się wyborach parlamentarnych. Takie inicjatywy służą niewątpliwie budowie społeczeństwa obywatelskiego. Niemniej jednak Rzecznik stanowczo sprzeciwia się konstruowaniu kampanii profrekwencyjnych w oparciu o stereotypy dotyczące grup narażonych na dyskryminację, w tym osób chorujących psychicznie” – napisano w oświadczeniu.
Bodnar dodał, że osoby z niepełnosprawnościami są jedną z grup w sposób szczególny narażonych na wykluczenie społeczne, a wśród nich, w stosunkowo najgorszej sytuacji znajdują się osoby chorujące psychicznie. Wskazuje, przy tym, że doświadczają one odrzucenia zarówno w obszarze życia prywatnego, jak i publicznego.
"Powielanie krzywdzących stereotypów narosłych wokół osób z niepełnosprawnością psychiczną ma widoczny wpływ choćby na ich sytuację na rynku pracy, co skutkuje spychaniem ich na margines życia społecznego" – głosi treść dokumentu.
Głos zabrał także Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, który podkreślił, że „stoi na straży poszanowania praw i godności osób z zaburzeniami psychicznymi. ZG PTP przeciwstawia się jakimkolwiek próbom stygmatyzacji - świadomej lub nieświadomej - tych osób”. Oraz ze „to nie są osoby inne - wszyscy wspólnie tworzymy społeczeństwo”.
„Cierpieniu, potrzebom, zmaganiom z problemami życiowymi, których wszyscy doświadczamy należy się szacunek. Dzielenie nas na osoby z zaburzeniami psychicznymi i osoby bez takich zaburzeń jest głęboko nieprawdziwe. Wszyscy możemy znaleźć się wśród potrzebujących pomocy - po stracie osoby bliskiej, utracie pracy, zdarzeniu losowym, w wyniku zachorowania, wraz z wiekiem, lub kiedy nieoczekiwanie pomocy będzie wymagało nasze dziecko. Powielanie okrutnych stereotypów może wtedy utrudniać przezwyciężanie psychicznego kryzysu zdrowotnego”- czytamy w dokumencie.
„Stanowczo prosimy i apelujemy o rozwagę i poszanowanie godności osób zmagających się z zaburzeniami psychicznymi. Mierzą się z nimi nierzadko nasi znajomi, mierzymy się także my i nasi bliscy. Wszyscy oczekujemy lub będziemy oczekiwać w takiej sytuacji zrozumienia, życzliwości i wsparcia – nie szyderstwa” - pisze Związek.
Dowiedz się więcej
Czy weźmiesz udział w najbliższych wyborach parlamentarnych?
- 90.88%
- 5.23%
- 3.89%
CBŚP na Pomorzu zlikwidowało ogromną fabrykę „kryształu”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
