Pomnik dużego fiata w Kątach Wrocławskich. Przypominamy niezwykłą historię na 55 urodziny tego modelu [ZDJĘCIA]

28 listopada 1967 roku - w warszawskiej FSO (Fabryce Samochodów Osobowych) na Żeraniu wyprodukowano pierwszego Fiata 125p. Produkcja Fiata 125p w FSO na Żeraniu była możliwa dzięki umowie licencyjnej, którą w grudniu 1965 roku podpisano z włoskim przedsiębiorstwem FIAT.

Włoska licencja na produkcję dużego fiata wygasła w 1983 roku, ale FSO na Żeraniu wytwarzało te auta dalej. Miał wówczas inną nazwę - FSO 1500. Ostatni egzemplarz zjechał z linii montażowej warszawskiej fabryki w 1991 roku. W sumie w czasie niemal 24 lat wyprodukowano w Polsce niemal 1,5 mln sztuk dużego fiata. Pochodzący z polskiej fabryki fiat był nie tylko sprzedawany w kraju, ale także za granicą.

Duże fiaty powstawały na warszawskim Żeraniu. Jednak ich obecność była mocno akcentowana również na Dolnym Śląsku. To właśnie tutaj, na odcinku autostrady A4 pomiędzy Legnicą a Wrocławiem, odpowiednio przygotowany „kant” pobił rekord średniej prędkości na długim dystansie. Za kierownicą zasiadło ośmiu świetnych kierowców:

• Sobiesław Zasada,
• Marek Varisella,
• Andrzej Jaroszewicz,
• Robert Mucha,
• Andrzej Aromiński,
• Jerzy Dobrzański,
• Ryszard Nowicki,
• Franciszek Postawka.

Wyczyn wykorzystała również propaganda. Walka dużego fiata z przeciwnościami losu była relacjonowana tak w prasie, jak i w telewizji. Zmagania rozpoczęły się 15 czerwca 1973 roku. Kierowcy jechali ze średnią prędkością 138 km/h. Próba trwała dwa tygodnie. Uczestnicy, oczywiście, zmieniali się za kierownicą. W składzie było również trzech mechaników, a zestaw części zamiennych czekał w pogotowiu.

W tym roku mija 48. lat od tego niezwykłego wyczynu. Z kolei od ośmiu lat, przy autostradzie A4 pod Wrocławiem (zjazd Kąty Wrocławskie), pojawił się pomnik fiata 125p. Jeśli ktoś dalej sądzi, że to auto wcale nie jest niezwykłe, niech sobie odpowie na pytanie, ile innych modeli samochodów ma swoje pomniki?

Na tym jednak wyczyny dużego fiata się nie kończą. Ceniony był, co ciekawe, również za naszą zachodnią granicą. – To auto, w wersji kombi, zdaniem fachowców, pokonało również takie legendy światowej motoryzacji jak toyota corolla. Niewiele osób o tym wie, a jeszcze mniej w to wierzy, ale rzeczywiście tak było – mówi Adam Kaliciak, mieszkaniec Głogowa, mechanik, a po godzinach olbrzymi pasjonat motoryzacji.

Duży fiat, w wersji kombi, w rankingu brytyjskiego magazynu motoryzacyjnego „What Car?” na najlepszy samochód kombi w cenie do 3000 funtów, pozostawił w pokonanym polu takie auta, jak Mazda 818, Datsun 120Y, czy wspomniana Toyota Corolla. Było to w roku 1977.

Dwa lata wcześniej polski fiat znakomicie spisywał się podczas legendarnego rajdu Monte Carlo. Specjalnie przygotowany „kant” przyjechał na dwunastym miejscu. Był to znakomity wynik.

Granitowy fiat został wykonany w 2013 roku przez firmę Piramida. Pojazdy wykonano w skali 1:1 z granitu strzegomskiego. Co warte odnotowania - pomnik wykonano z jednej bryły kamienia.

Sam pojazd waży 16 ton. Cztery kolejne tony waży podstawa rzeźby.