Środa Popielcowa 14 lutego 2024. W tym dniu obowiązuje post ścisły - co to znaczy?
Środa 14 lutego 2024 roku to Środa Popielcowa, która rozpoczyna okres Wielkiego Postu. Dzień ten określa się potocznie nazwą "Popielec".
Środa Popielcowa to święto ruchome - w 2024 roku przypada 14 lutego - i rozpoczyna symboliczne czterdzieści dni Wielkiego Postu.
Środa Popielcowa nie należy do świąt nakazanych, co oznacza, że tego dnia udział w mszy nie jest obowiązkowy. W Środę Popielcową w kościołach symbolicznie posypuje się głowy popiołem. Ksiądz wypowiada słowa z Księgi Rodzaju: "prochem jesteś i w proch się obrócisz" (Rdz 3, 19).
Środa Popielcowa - post ścisły. Co można jeść?
W Środę Popielcową katolików obowiązuje post ścisły. Oznacza on obowiązek poszczenia zarówno ilościowego, jak i jakościowego. O postach mówi 4. przykazanie kościelne: Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w czasie Wielkiego Postu powstrzymywać się od udziału w zabawach.
Post ścisły obowiązuje katolików dwa razy w roku - właśnie w okresie Wielkiego Postu. To Środa Popielcowa oraz Wielki Piątek.
- Post jakościowy - w Kościele katolickim oznacza wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (czyli taki post, jaki katolików obowiązuje w każdy piątek),
- Post ilościowy - polega na ograniczeniu liczby spożywanych posiłków.
W praktyce oznacza to, że w Środę Popielcową można zjeść trzy posiłki, w tym jeden do syta i dwa skromne. Nie należy jednak jeść mięsa, natomiast ryby - wolno.
Zgodnie z kanonami 1251-1252 Kodeksu Prawa Kanonicznego, w Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. Oznacza to, że można spożyć trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden do syta.
Przestrzeganie postu ścisłego nie dotyczy wszystkich. Do postu jakościowego zobligowani są wszyscy wierni, którzy ukończyli 14. lat. Z kolei do zachowania postu ilościowego zobowiązani są katolicy między 18. a 60. rokiem życia.
Wielki Post - czego nie jedzono?
Obecnie post dotyczy jedzenia mięsa w Środę Popielcową i ograniczenia liczby spożywanych posiłków. Jednak jak wskazują etnografowie, jeszcze w pod koniec XIX wieku w czasie Wielkiego Postu nie można było spożywać również nabiału. Wierni rezygnowali z masła, mleka i jaj. W niektórych regionach Polski zakazy postne obejmowały nawet spożywanie maślanki czy serwatki - podaje Muzeum Etnograficzne w Toruniu. Dawniej standardową praktyką rozpoczynającą Wielki Post był post o chlebie i wodzie. Tradycja obchodów Środy Popielcowej nakazuje jedzenie ryb, w szczególności śledzi pod różnymi postaciami.
Rzeszowskie muzeum wylicza też inne zwyczaje wielkopostne:
- Ubierano się w ciemne ubrania.
- Nie noszono żadnych ozdób.
- Unikano kłótni, a nawet głośnych rozmów.
- Przygotowywano się do spowiedzi.
- Jedzono tylko dwa posiłki dziennie, a w piątki w ogóle.
Jedzono na przykład żur z grzybami, kwas z kapusty, ziemniaki z kapustą omaszczone olejem lnianym albo polewkę z serwatki z dodatkiem mąki rozpuszczonej w wodzie. Chleb jedli tylko bogatsi mieszkańcy wsi i w ograniczonych ilościach.
