Ukrainę atakują irańskie drony z zachodnim "wsadem". Jak to możliwe?

Raport Conflict Armaments Research (CAR), organizacji współpracującej z UE i innymi partnerami w celu śledzenia przepływów broni, wykazał szokująco wysoki poziom amerykańskich i europejskich części w irańskich dronach.

Naukowcy z CAR mieli dostęp do Shahed-136 oraz Mohajer-6, używanych na Ukrainie. Ich analiza wykazała, że drony są „wykonane prawie wyłącznie z komponentów znajdujących się w Azji, Europie i USA. Aż 82 proc. komponentów wyprodukowały firmy amerykańskie. Spośród części, na których badacze mogli znaleźć datę produkcji, połowa pochodziła z ostatnich dwóch lat.

NAKO, ukraińska organizacja, która zajmuje się śledzeniem komponentów dronów, zauważyła, że części Shahed pochodzą od takich firm, jak Texas Instruments i Panasonic. Większość wymienionych komponentów jest „podwójnego zastosowania”, co oznacza, że nie są one przeznaczone wyłącznie do celów wojskowych. Na przykład mały silnik mógłby napędzać zarówno motorower, jak i dron.

Problem komplikuje się, gdy technologie sprzedaje się pośrednikowi. W czerwcu obywatel USA przyznał się do próby dostarczenia Teheranowi zastrzeżonej technologii za pośrednictwem firmy z siedzibą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Rewelacje o amerykańskich i europejskich komponentach wywołały oburzenie na Słowacji, gdzie krytykowano celników za niewstrzymywanie transferów do Iranu, nawet jeśli komponenty produkowano gdzie indziej i przewożono przez Słowację.

USA i inne kraje pracują nad ograniczeniem dostaw technologii wojskowych i technologii podwójnego zastosowania do Iranu, ale rzadko skupiają się na dronach. Większość uwagi poświęcają powstrzymaniu Iranu przed wyprodukowaniem broni nuklearnej.
Na przykład rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2231 prawie w całości dotyczy ograniczenia dostępu Teheranu do technologii, która mogłyby pomóc im w skonstruowaniu broni jądrowej, choć uwzględniono ograniczenia dotyczące dronów dalekiego zasięgu.

Nie tylko Iran wykorzystuje amerykańskie i europejskie technologie podwójnego zastosowania. Sama Rosja polega na zagranicznych technologiach, aby wesprzeć swój przemysł. Dochodzenie w sprawie pocisku rakietowego Iskander ujawniły, że zawierał on komponenty firm takich, jak Texas Instruments.

Raport CAR zauważa również, że irańskie drony poprawiają się dzięki przemytowi i wykorzystaniu produktów podwójnego zastosowania. Eksperci z CAR i ONZ mogli w przeszłości przyjrzeć się irańskim dronom w miejscach takich jak Jemen. W porównaniu do starszych typów dronów, te używane na Ukrainie są bardziej wyrafinowane.

Zakres i skala dostępu Iranu do zachodnich komponentów jest przerażająca, ale jego zależność od importowanych komponentów stanowi szansę.

Powstrzymanie nielegalnych transferów i wykorzystania technologii podwójnego zastosowania jest mniejszym wyzwaniem niż gdyby Iran był w stanie samodzielnie wyprodukować te komponenty.

lena