Jak czytać wyniki badań laboratoryjnych - C

Ewa Kornecka/lekarz rodzinny
shutterstock

Cholesterol całkowity

Jest produkowany w wątrobie lub dostarczany z pożywieniem i stanowi podstawowy składnik błon komórkowych wszystkich narządów i tkanek. Służy do produkcji kwasów żółciowych, a także jest prekursorem powstawania hormonów sterydowych. Niewielka ilość cholesterolu krąży we krwi w formie złożonych cząstek (kompleksów białkowo-lipidowych) zwanych lipoproteinami. Część lipoprotein transportuje nadmiar cholesterolu i ułatwia jego degradację oraz eliminację z organizmu,
część frakcji odkłada cholesterol w tkankach i narządach. Cholesterol całkowity może być oznaczany oddzielnie lub w połączeniu z HDL, LDL i trój glicerydami.
Norma: < 200 mg/dl - optymalny; 200-239 mg/dl - podwyższony; 240 mg/dl i powyżej - wysoki.
U osób chorujących na cukrzycę lub chorobę niedokrwienną serca (chorobę wieńcową) docelowy poziom cholesterolu całkowitego wynosi poniżej 175 mg/dl.
Wzrost poziomu cholesterolu całkowitego może być charakterystyczny dla: hipercholesterolemii rodzinnej, hiperlipidemii złożonej, niedoczynności tarczycy, otyłości, żółtaczek pozawątrobowych, marskości żółciowej wątroby, zespołu nerczycowego, przewlekłego zapalenia trzustki, cukrzycy, ciąży. Obniżenie wartości może występować: w ciężkim uszkodzeniu
wątroby prowadzącym do jej niewydolności, nadczynności tarczycy, posocznicy, w czasie głodzenia, w ciężkich chorobach wyniszczających, jako skutek zamierzony, w terapii lekami obniżającymi
poziom cholesterolu (np. statyny).

Cholesterol HDL

HDL powstaje w wątrobie i komórkach nabłonka jelitowego. Jest frakcją lipoprotein o działaniu przeciwmiażdżycowym, dlatego jest często nazywany "dobrym" cholesterolem.
Normy: kobiety: > 50mg/dl (lub 40-80 mg/dl); mężczyźni:

40mg/dl (lub 35-70 mg/dl)
Wzrost stężenia obserwuje się u osób z regularną aktywnością fizyczną oraz u zażywających niektóre leki obniżające poziom lipidów (statyny) lub estrogeny.
Spadek stężenia jest charakterystyczny dla zespołu nerczycowego, u osób z hipertrójglicerydemią, u palaczy tytoniu i u stosujących leki: glikokortykoidy, androgeny, betablokery, diuretyki, gestageny.

Cholesterol LDL

LDL są uważane za czynniki działające niekorzystnie, gdyż powodują odkładanie nadmiaru cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych, przez co przyczyniają się do rozwoju procesów miażdżycowych i ich następstw, takich jak: choroba niedokrwienna serca, miażdżyca naczyń obwodowych. Cholesterol zawarty w LDL jest często nazywany "złym" cholesterolem.
Normy: < 100 mg/dl - optymalny; 100-129 mg/dl - powyżej optymalnego; 130-159 mg/dl - graniczny; 160-189 mg/dl - wysoki; 190 mg/dl i powyżej - bardzo wysoki
U osób z rozwiniętą miażdżycą i jej powikłaniami poziom docelowy cholesterolu LDL jest niższy niż 70 mg/dl.
Poziom cholesterolu LDL jest podwyższony w: hipercholesterolemii rodzinnej, cukrzycy, żółtaczce mechanicznej, zespole nerczycowym, niedoczynności tarczycy, podczas stosowania leków (diuretyków tiazydowych, beta blokerów, doustnych leków antykoncepcyjnych lub innych preparatów
sterydowych). Poziom cholesterolu LDL obniża się przejściowo w czasie ostrej choroby lub bezpośrednio po urazach.

CK (kinaza kreatynowa)

Jest to wiodący enzym oceniający uszkodzenia mięśnia sercowego i mięśni szkieletowych.
Norma: ≤ 180 j.m./l; kobiety: 40-285 U/l, mężczyźni: 55-370 U/l
Przyczyny wzrostu całkowitej aktywności kinazy kreatynowej: zawał mięśnia sercowego, zapalenie mięśnia sercowego, rabdomioliza, urazy, wstrzyknięcia domięśniowe, pierwotne i wtórne choroby mięśni, forsowny wysiłek fizyczny, martwicze zapalenie trzustki, zakażenie włośniem, zatrucie muchomorem sromotnikowym, niepożądane działanie niektórych leków, napad (stan) padaczkowy, krwawienie podpajęczynówkowe.

Czas protrombinowy

Czas protrombinowy służy do oceny aktywności osoczowych czynników krzepnięcia stanowiących zewnątrzpochodną drogę aktywacji trombiny. Wskaźnik protrombinowy to stosunek odsetka wartości czasu protrombinowego osocza badanego do wartości czasu protrombinowego osocza prawidłowego. Jest wyrażany jako wystandaryzowany współczynnik czasu protrombinowego (INR).
Normy: czas protrombinowy: 12-16 sekund; wskaźnik protrombinowy: 80-120%; współczynnik protrombinowy INR: 0,85-1,5
Wzrost wartości INR i wydłużenie czasu protrombinowego występują w przypadku: niedoboru witaminy K, stosowania leczenia antagonistami witaminy K, masywnego uszkodzenia miąższu wątroby, zatrucia pochodny mi kumaryny, niedoboru fibynogenu. Skrócenie czasu protrombinowego i zmniejszenie wartości INR występują w: stanach nadkrzepliwości i zakrzepicach.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na i.pl Portal i.pl