Nowy prezydent Czech Petr Pavel przyjeżdża do Polski. Jak wyglądają relacje polsko - czeskie?

Petr Pavel razem z małżonką Evą Pavlovą zostaną oficjalnie powitani o godzinie 11 w Pałacu Prezydenckim.

W czwartek oprócz spotkania z Andrzejem Dudą, czeski prezydent będzie także rozmawiał z marszałek Sejmu Elżbietą Witek oraz marszałkiem Senatu Tomaszem Grodzkim.

Z kolei w piątek spotka się z premierem Mateuszem Morawieckim. Ponadto, czeski przywódca uda się na lotnisko Rzeszów-Jasionka, gdzie ma odwiedzić hub logistyczny.

Rozmowy pomiędzy głowami państw Polski oraz Czech mają być zdominowane przez tematy dotyczące obronności.

– W oczywisty sposób to, co dzieje się dziś na wschodzie Ukrainy, rosyjska agresja, będzie przedmiotem rozmów prezydentów. Będą rozmawiali także o przyszłości relacji w ramach struktur europejskich i euroatlantyckich. Już niebawem przed nami szczyt NATO w Wilnie – powiedział Marcin Przydacz, szef prezydenckiego Biura Polityki Międzynarodowej.

Na zapowiedzianym na lipiec tego roku szczycie NATO Polska liczy na podjęcie przez Sojusz decyzji o zwiększeniu liczebności sił szybkiego reagowania, a także rozmieszczenia na wschodniej flance magazynów uzbrojenia. Przydacz podkreślił, że w tej sprawie Praga i Warszawa mają podobne zdanie.

– Możemy śmiało powiedzieć, że Polska i Czechy są po tej samej stronie, jeśli chodzi o konieczność wzmacniania wschodniej flanki NATO, jeśli chodzi o dalsze zaangażowanie naszych kluczowych sojuszników we wsparcie tego kierunku wschodniego – zaznaczył.

Obaj prezydenci będą także rozmawiać o sprawach dwustronnych.

– Czechy dla Polski są drugim partnerem gospodarczym, Polska dla Republiki Czeskiej trzecim partnerem, więc panowie prezydenci będą rozmawiali także o tym, jak rozbudowywać tę współpracę gospodarczą – zapowiadał Przydacz.

28 stycznia w drugiej turze wyborów prezydenckich zwyciężył Petr Pavel, generał w stanie spoczynku, jeden z najważniejszych wojskowych w Czechach po upadku komunizmu.

W 1993 roku brał udział w misji sił ONZ w byłej Jugosławii. Oddział sił UNPROFOR, którym dowodził, uratował grupę 53 francuskich żołnierzy. W 2002 roku otrzymał nominacje generalską, a 10 lat później objął stanowisko szefa sztabu generalnego Republiki Czeskiej.

Funkcję pełnił do 2015 roku, kiedy to został przewodniczącym komitetu wojskowego NATO. Był pierwszym oficerem z kraju byłego Układu Warszawskiego, który zaszedł tak wysoko w strukturze Paktu Północnoatlantyckiego.

Kadencję zakończył w 2018 roku, po czym przeszedł na wojskową emeryturę. Zajął się pracą naukową oraz doradczą.

W wyborach prezydenckich w 2023 roku startował jako jeden z kandydatów sojuszu SPOLU. Zwyciężył zarówno w pierwszej turze, zdobywając 35,4 procent głosów, minimalnie wyprzedzając byłego premiera Andreja Babisa, jak również w drugiej rundzie, gdzie otrzymał poparcie 58,32 proc. wyborców.

Pavel zaprzysiężony został 9 marca. Z pierwszą wizytą tradycyjnie udał się na Słowację.

Oprócz tematów obronnych, przywódcy Polski i Czech mają rozmawiać na temat relacji dwustronnych. Choć Warszawa i Praga przez lata starały się blisko współpracować, szczególnie w ramach Grupy Wyszehradzkiej, to jednak zdarzały się duże różnice zdań pomiędzy obydwoma państwami.

Najwyraźniejszym tego przykładem w ostatnich latach był spór na temat kopalni węgla brunatnego w Turowie, leżącym blisko granicy pomiędzy Polską a Czechami. W marcu 2021 roku Praga złożyła skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, przekonując, że rozbudowa instalacji górniczej negatywnie wpływa na rejony przygraniczne, szczególnie na poziom wód gruntowych.

TSUE nakazał wstrzymanie prac w kopalni, na co nie zgodziła się Polska, na którą Trybunał nałożył karę 500 tys. euro dziennie. Spór zakończył się w 2022 roku porozumieniem pomiędzy Warszawą a Pragą.

W 2020 roku doszło do niecodziennego zdarzenia. Polscy żołnierze, patrolujący granicę z Czechami mieli wejść około 30 metrów od rzeki Troja, gdzie znajduje się zabytkowa kapliczka i ustanowić tam punkt kontrolny. Do sprawy szybko odniosły się władze, tłumacząc, że sytuacja była nieporozumieniem, które szybko wyjaśniono.

Czechy razem z Polską i Węgrami były pierwszymi krajami byłego Układu Warszawskiego, które dołączyły do NATO. Miało to miejsce 12 marca 1999 roku. Podobnie, wszystkie trzy kraje, razem z siedmioma innymi weszły razem do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku.

Relacje gospodarcze Polski oraz Czech są bardzo bliskie. Obroty handlowe pomiędzy obydwoma krajami w 2021 roku wyniosły prawie 26 mld euro, z czego polski eksport stanowił prawie 17 mld. Saldo wymiany wynosiło 7,8 mld euro. Praga jest drugim po Niemczech partnerem Warszawy pod względem eksportu, a także trzecim (po Luksemburgu i Cyprze) najpopularniejszym celem polskich inwestorów.

dś